Krztusiec

Co to jest krztusiec?

Krztusiec, czyli koklusz, wywołany przez Gram-ujemną pałeczkę Bordetella pertussis, jest wysoce zaraźliwą, ostrą chorobą układu oddechowego u ludzi. Pomimo wysokich wskaźników szczepień choroba ta pojawiła się ponownie na całym świecie, powodując co roku około 300 000 zgonów. Zmniejszająca się odporność po szczepieniu dzieci spowodowała wzrost liczby podatnych nastolatków i dorosłych, którzy mogą przenosić krztusiec na wrażliwe, nieszczepione lub nie w pełni zaszczepione niemowlęta. Charakterystycznym objawem krztuśca jest napadowy kaszel z krztuścem i wymiotami pokrztuśnymi. Utrzymujący się kaszel może trwać od tygodni do miesięcy ze stopniowym zmniejszaniem się częstotliwości i nasilenia. Należy jednak zaznaczyć, że zakażenia B. pertussis, szczególnie u gospodarzy z częściową odpornością na tę bakterię, mogą mieć również przebieg znacznie łagodniejszy lub subkliniczny. Powikłania, które są często związane z klasycznym krztuścem obejmują zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, drgawki, encefalopatię i krwotoki (mózgowe).

Krztusiec według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja krztuśca

ICD-10: A37
ICD-11: 1287021540
ICD-9: 033

Minimalny okres inkubacji u ludzi: 7 dni

Maksymalny okres inkubacji u ludzi: 21 dni

Możliwe objawy krztuśca

• Bezdech

  Bezdech to czasowe zaprzestanie oddychania. Podczas bezdechu nie ma ruchu mięśni wdechowych, a objętość płuc początkowo pozostaje niezmieniona. W zależności od tego, jak zablokowane są drogi oddechowe (drożność), może być lub nie być przepływu gazu między płucami a otoczeniem, ale jeśli przepływ jest wystarczający, wymiana gazowa w obrębie płuc i oddychanie komórkowe nie byłyby poważnie zakłócone. Dobrowolne robienie tego nazywane jest wstrzymywaniem oddechu. Bezdech może być po raz pierwszy zdiagnozowany w dzieciństwie i zaleca się konsultację z laryngologiem, alergologiem lub lekarzem medycyny snu w celu omówienia objawów, gdy zostaną zauważone; wady rozwojowe i/lub nieprawidłowe funkcjonowanie górnych dróg oddechowych mogą być obserwowane przez ortodontę. >>>

• Gorączka

  Gorączka jest definiowana jako temperatura powyżej normalnego zakresu z powodu wzrostu temperatury ustalonej przez organizm. Nie ma jednej uzgodnionej górnej granicy dla normalnej temperatury, przy czym źródła używają wartości pomiędzy 37,2 a 38,3 °C u ludzi. Wzrost temperatury ustalonej wyzwala zwiększone skurcze mięśni i powoduje uczucie zimna lub dreszcze. Powoduje to większą produkcję ciepła i wysiłki w celu zachowania ciepła Rzadko gorączka może wywołać drgawki gorączkowe, przy czym jest to bardziej powszechne u małych dzieci. Gorączki zazwyczaj nie przekraczają 41 do 42 °C. >>>

  Gorączka to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: malinica, gorączka okopowa, róża, legionelloza, gorączka plamicowa brazylijska, tężec, błonica, szkarlatyna, leptospiroza, jersinioza, listerioza, nosacizna, melioidoza, tularemia, gruźlica, dżuma, kryptosporydioza, ospa małpia, odra, sARS, salmonelloza, Świerzb, ospa prawdziwa, drakunkuloza, węgorczyca, różyczka, włośnica.

• Kaszel

  Kaszel to nagłe wydalenie powietrza przez duże drogi oddechowe, które pomaga oczyścić je z płynów, substancji drażniących, obcych cząstek i drobnoustrojów. Jako odruch ochronny, kaszel może mieć charakter powtarzalny i przebiega w trzech fazach: wdech, wymuszony wydech przy zamkniętej głośni oraz gwałtowne wypuszczenie powietrza z płuc po otwarciu głośni, czemu zwykle towarzyszy charakterystyczny dźwięk. >>>

  Kaszel to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: nokardioza, legionelloza, gruźlica, dżuma, glistnica, odra, sARS, bąblowica, węgorczyca.

• Katar

  Katar to swobodne wydzielanie cienkiego płynu śluzowego z nosa. Występuje stosunkowo często. Katar jest częstym objawem alergii (katar sienny) lub niektórych infekcji wirusowych, takich jak przeziębienie czy COVID-19. Może być efektem ubocznym płaczu, narażenia na niskie temperatury, nadużywania kokainy, lub odstawienia, np. od opioidów, takich jak metadon. Leczenie kataru nie jest zwykle konieczne, ale istnieje szereg dostępnych zabiegów medycznych i technik zapobiegawczych. >>>

  Katar to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: odra.

• Wymioty

  Wymioty to mimowolne, siłowe wydalenie zawartości żołądka przez usta, a czasem nos. Wymioty mogą wynikać z wielu przyczyn, a przedłużające się wymioty mają długą diagnostykę różnicową. >>>

  Wymioty to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: gorączka okopowa, zespół wstrząsu toksycznego, gorączka plamicowa brazylijska, szkarlatyna, listerioza, melioidoza, tularemia, dżuma, glistnica, sarkocystoza, kryptosporydioza, giardioza, hymenolepidoza, cholera, salmonelloza, wścieklizna, ospa prawdziwa, bąblowica, drakunkuloza, denga.

• Zmęczenie

  Zmęczenie to termin używany do opisania ogólnego uczucia zmęczenia lub braku energii. Nie jest to to samo, co zwykła senność. >>>

  Zmęczenie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: bruceloza, ankylostomatoza, giardioza, ospa prawdziwa, różyczka, denga, dur brzuszny.

Sposoby zarażenia i przenoszenia choroby

• Przenoszenie drogą powietrzną

  Przenoszenie aerogeniczne polega na uwalnianiu zawiesiny zawierającej patogen ze źródła zakażenia, jej transporcie w powietrzu, a następnie spożyciu przez innego gospodarza. >>>

  Przenoszenie drogą powietrzną dotyczy również innych chorób, takich jak np.: błonica, listerioza, tularemia, wąglik, gruźlica, dżuma, ospa małpia, odra.

• Zakażenie kropelkowe

  Zakażenie kropelkowe – droga szerzenia się chorób zakaźnych, w której infekcja przenosi się od osobnika (np. człowieka) chorego (lub nosiciela) na zdrowego, w wyniku rozpryskiwania w powietrzu śliny oraz wydzieliny pochodzącej z jamy nosowej. >>>

  Zakażenie kropelkowe dotyczy również innych chorób, takich jak np.: błonica, szkarlatyna, ospa małpia, różyczka.

Możliwe przyczyny krztuśca

• Pałeczka krztuśca

  Pałeczka krztuśca (Bordetella pertussis) – mała tlenowa pałeczka Gram ujemna, będąca czynnikiem etiologicznym krztuśca. >>>

Sposoby leczenia krztuśca*

• antybiotyk

* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Stosowane leczenie*

• Demeklocyklina

  Demeklocyklina (INN, BAN, USAN, nazwa handlowa Declomycin) jest antybiotykiem tetracyklinowym, który został uzyskany ze zmutowanego szczepu Streptomyces aureofaciens. >>>

  Demeklocyklina stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: rzeżączka.

• Erytromycyna

  Erytromycyna jest antybiotykiem stosowanym w leczeniu wielu zakażeń bakteryjnych. Należą do nich zakażenia dróg oddechowych, zakażenia skóry, zakażenia chlamydiami, choroba zapalna miednicy i kiła. Może być również stosowany w czasie ciąży w celu zapobiegania zakażeniu paciorkowcem grupy B u noworodka, jak również w celu poprawy opóźnienia opróżniania żołądka. Może być podawany dożylnie i doustnie. Maść do oczu jest rutynowo zalecana po porodzie w celu zapobiegania zakażeniom oczu u noworodka. >>>

  Erytromycyna stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: wrzód weneryczny, rzeżączka, legionelloza, wąglik, ziarniniak pachwinowy.

• Gwajafenezyna

  Gwajafenezyna sprzedawana między innymi pod nazwą handlową Mucinex jest lekiem stosowanym jako środek wykrztuśny, mający na celu ułatwienie wykrztuszania flegmy z dróg oddechowych. Chemicznie jest to eter gwajakolu i gliceryny. Nie wiadomo, czy zmniejsza kaszel. Nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 6 roku życia. Często jest stosowany w połączeniu z innymi lekami. Przyjmuje się go doustnie. >>>


* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Krztusiec - do jakiego lekarza się udać?

• Choroby zakaźne

  Choroby zakaźne to specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką i leczeniem zakażeń. Praktyka specjalisty w zakresie chorób zakaźnych polega na zarządzaniu zakażeniami szpitalnymi (nabytymi w trakcie opieki zdrowotnej) lub zakażeniami nabytymi w społeczności i jest historycznie związana z higieną, epidemiologią, mikrobiologią kliniczną, medycyną podróży i medycyną tropikalną. >>>

  Choroby zakaźne to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: kłykciny kończyste, malinica, wrzód weneryczny, kiła wrodzona, kiła, nokardioza, bartoneloza, angiomatosis bacillaris, choroba Carrióna, gorączka okopowa, róża, zgorzel gazowa, legionelloza, zespół wstrząsu toksycznego, gorączka plamicowa brazylijska, szkarlatyna, sepsa, promienica, błonica, gorączka od ugryzienia szczura, różyca, leptospiroza, choroba kociego pazura, jersinioza, trąd, owrzodzenie Buruli, listerioza, tularemia, wąglik, bruceloza, nosacizna, melioidoza, gruźlica, dżuma, ankylostomatoza, glistnica, trichurioza, kandydoza, pełzakowica, sarkocystoza, izosporoza, kryptosporydioza, giardioza, hymenolepidoza, bąblowica, tasiemczyca, wągrzyca, dyfilobotrioza, ospa małpia.

Bibliografia:

• Identyfikator z baz danych dotyczących genomów, ścieżek enzymatycznych i biologicznych substancji chemicznych (ENG)
• Krztusiec w bazie U.S. National Library of Medicine (ENG)
• Krztusiec na stronach brytyjskiego NHS (ENG)
• Krztusiec na stronach Medscape (ENG)
• Artykuły w brytyjskim serwisie medycznym Patient.info (ENG)
• Krztusiec w bazie schorzeń Diseases Database (ENG)
• Krztusiec w bazie rzadkich i genetycznych chorób GARD amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (ENG)