Świnka

Co to jest Świnka?

Świnka, znana również jako epidemiczne zapalenie ślinianek, to wirusowa choroba zakaźna, która jest wywoływana przez wirus świnki, należący do rodziny Paramyxoviridae. Choroba ta charakteryzuje się przede wszystkim zapaleniem ślinianek przyusznych, co prowadzi do ich powiększenia, a często także do bólu i dyskomfortu. Świnka była w przeszłości powszechnie występującą chorobą, zwłaszcza wśród dzieci, jednak dzięki powszechnym szczepieniom jej występowanie znacznie się zmniejszyło.

Wirus świnki przenosi się głównie drogą kropelkową, co oznacza, że można go złapać poprzez kaszel, kichanie czy bezpośredni kontakt z osobą zakażoną. Okres inkubacji wynosi zazwyczaj od 16 do 18 dni, co sprawia, że osoba zarażona może być zakaźna jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów. Warto zaznaczyć, że świnka może występować nie tylko w postaci klasycznego zapalenia ślinianek, ale także prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zapalenie jąder, zapalenie mózgu czy zapalenie trzustki.

Choroba ta jest w większości przypadków łagodna i ustępuje samoistnie, jednak niektóre powikłania mogą być poważne i prowadzić do długotrwałych skutków zdrowotnych. W kontekście wyleczenia, świnka jest chorobą wirusową, co oznacza, że nie ma specyficznego leczenia, które mogłoby bezpośrednio zwalczyć wirusa. Leczenie koncentruje się na łagodzeniu objawów, takich jak ból i gorączka, oraz na zapewnieniu odpowiedniego nawodnienia i odpoczynku.

Ogólnie rzecz biorąc, większość osób zdrowych, które zachorują na świnkę, ma bardzo dobre rokowania i szanse na pełne wyleczenie są wysokie. Powikłania występują rzadko, a ich wystąpienie najczęściej dotyczy osób, które nie były zaszczepione lub mają osłabiony układ odpornościowy. Wprowadzenie szczepień przeciwko śwince znacząco zmniejszyło liczbę przypadków oraz powikłań związanych z tą chorobą, co czyni ją w dzisiejszych czasach znacznie mniej powszechną niż w przeszłości.

Świnka według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja świnki

ICD-10-CM: B26.9
ICD-10-CM: B26

Minimalny okres inkubacji u ludzi: 14 dni

Maksymalny okres inkubacji u ludzi: 23 dni

Możliwe objawy świnki

• Gorączka

  Gorączka jest definiowana jako temperatura powyżej normalnego zakresu z powodu wzrostu temperatury ustalonej przez organizm. Nie ma jednej uzgodnionej górnej granicy dla normalnej temperatury, przy czym źródła używają wartości pomiędzy 37,2 a 38,3 °C u ludzi. Wzrost temperatury ustalonej wyzwala zwiększone skurcze mięśni i powoduje uczucie zimna lub dreszcze. Powoduje to większą produkcję ciepła i wysiłki w celu zachowania ciepła Rzadko gorączka może wywołać drgawki gorączkowe, przy czym jest to bardziej powszechne u małych dzieci. Gorączki zazwyczaj nie przekraczają 41 do 42 °C. >>>

  Gorączka to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, rumień guzowaty, reaktywne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba uchyłkowa jelit, biegunka, przetoka okołoodbytnicza, choroba Crohna, przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, ostre zapalenie krtani, grypa, zapalenie płuc, ostre zapalenie oskrzeli, gorączka reumatyczna, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak grudkowy, chłoniak Burkitta, chłoniak Hodgkina, rak nerki, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, rak kości, mięsak Kaposiego, malaria, leiszmanioza, klonorchoza, fascjoloza, anisakioza, toksokaroza, mielofibroza, mononukleoza zakaźna, histoplazmoza, aspergiloza, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna.

• Kserostomia

  Kserostomia, znana również jako suchość w jamie ustnej, to stan charakteryzujący się niewystarczającą produkcją śliny. Może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak leki, choroby autoimmunologiczne, infekcje, naświetlanie w obrębie głowy i szyi, a także schorzenia neurologiczne. Niedobór śliny prowadzi do wielu nieprzyjemnych objawów, w tym uczucia suchości, trudności w mówieniu, jedzeniu i połykaniu, a także zwiększonego ryzyka próchnicy i infekcji jamy ustnej. Ślina odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej, nawilżając błony śluzowe, wspomagając proces trawienia i działając jako bariera ochronna. Leczenie kserostomii może obejmować stosowanie sztucznej śliny, zmiany w diecie, nawadnianie organizmu oraz unikanie czynników drażniących. Ważne jest również regularne monitorowanie stanu jamy ustnej w celu zapobiegania powikłaniom. >>>

  Kserostomia to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: gorączka krwotoczna krymsko-kongijska.

• Opuchlizna

  Obrzęk to gromadzenie się płynu w tkankach ciała. Najczęściej nogi lub ramiona są dotknięte. Objawy mogą obejmować skórę i sztywność stawów >>>

  Opuchlizna to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: toczeń rumieniowaty, dna moczanowa, Śpiączka afrykańska, fasciolopsoza, gnatostomoza, Żółta gorączka, gorączka okopowa, błonica, wąglik.

• Zapalenie jąder

  Zapalenie jądra może wiązać się z obrzękiem, bólami i częstymi infekcjami, szczególnie najądrza. Termin "Orchitis"pochodzi od starożytnego greckiego ὄρχις oznaczającego "jądro"; ten sam korzeń co orchidea. >>>

  Zapalenie jąder to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: bruceloza.

• Zapalenie najądrza

  Zapalenie najądrza, znane również jako epididymitis, to stan zapalny najądrza, struktury znajdującej się na tylnej części jądra, odpowiedzialnej za przechowywanie i dojrzewanie plemników. Może być wywołane przez różne czynniki, w tym infekcje bakteryjne, wirusowe, a także urazy. Najczęściej występującą przyczyną zapalenia najądrza u młodych mężczyzn jest zakażenie przenoszone drogą płciową, takie jak chlamydia czy gonokoki, podczas gdy u starszych mężczyzn częściej występują infekcje związane z chorobami układu moczowego, takie jak zapalenie pęcherza moczowego. Objawy zapalenia najądrza obejmują ból i obrzęk w okolicy moszny, zaczerwienienie, a także dyskomfort podczas oddawania moczu. W niektórych przypadkach może wystąpić gorączka oraz wydzielina z cewki moczowej. Rozpoznanie opiera się na badaniu klinicznym, analizie moczu oraz posiewach bakteriologicznych, a także ultrasonografii, która pozwala ocenić stan najądrza. Leczenie zapalenia najądrza zazwyczaj polega na stosowaniu antybiotyków w przypadku infekcji bakteryjnych, a także leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. W niektórych przypadkach konieczne może być także wspomaganie, takie jak unikanie aktywności fizycznej oraz stosowanie podpory dla moszny w celu zmniejszenia dyskomfortu. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe, aby zapobiec powikłaniom, takim jak ropniaki, zrosty czy niepłodność. >>>

• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

  Zapalenie opon mózgowych jest ostrym lub przewlekłym zapaleniem błon ochronnych pokrywających mózg i rdzeń kręgowy, zwanych wspólnie oponami mózgowymi. >>>

  Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: borelioza, ornitoza, gorączka Zachodniego Nilu, nokardioza, zespół Waterhouse’a-Friderichsena, listerioza, węgorczyca.

• Zapalenie trzustki

  Zapalenie trzustki to stan zapalny trzustki, który może występować w formie ostrej lub przewlekłej. Ostre zapalenie trzustki charakteryzuje się nagłym wystąpieniem objawów, takich jak silny ból brzucha, nudności, wymioty oraz podwyższony poziom enzymów trzustkowych we krwi. Przyczynami ostrego zapalenia trzustki mogą być kamienie żółciowe, nadużywanie alkoholu, urazy czy niektóre leki. Przewlekłe zapalenie trzustki rozwija się stopniowo i może prowadzić do trwałych uszkodzeń narządu, co skutkuje zaburzeniami w produkcji enzymów trawiennych oraz hormonów, takich jak insulina. Objawy mogą obejmować przewlekły ból brzucha, problemy z trawieniem oraz cukrzycę. Przewlekłe zapalenie najczęściej spowodowane jest długotrwałym nadużywaniem alkoholu, ale również może występować w wyniku innych czynników, takich jak choroby autoimmunologiczne czy dziedziczne predyspozycje. W diagnostyce zapalenia trzustki wykorzystuje się badania krwi, obrazowe (USG, tomografia komputerowa) oraz ocenę historii medycznej pacjenta. Leczenie zależy od ciężkości stanu i może obejmować terapię farmakologiczną, zmiany w diecie, a w niektórych przypadkach interwencje chirurgiczne. Ważne jest również unikanie czynników ryzyka, takich jak alkohol i niezdrowa dieta, co może pomóc w zapobieganiu nawrotom choroby. >>>

• Złe samopoczucie

  Jako termin medyczny, złe samopoczucie to uczucie ogólnego dyskomfortu, niepokoju lub braku dobrego samopoczucia i często pierwszy objaw infekcji lub innej choroby. >>>

  Złe samopoczucie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: Śpiączka afrykańska, argentyńska gorączka krwotoczna, ornitoza, zapalenia mózgu doliny Murray, wenezuelska gorączka krwotoczna, nokardioza, tularemia, glistnica.

Sposoby zarażenia i przenoszenia choroby

• Przenoszenie drogą powietrzną

  Przenoszenie chorób drogą powietrzną to jedna z najczęstszych metod transmisji patogenów, takich jak wirusy i bakterie. Odbywa się to głównie poprzez drobne krople wydobywające się z dróg oddechowych osoby zakażonej podczas kaszlu, kichania lub mówienia. Te mikroskopijne krople mogą unosić się w powietrzu i być wdychane przez innych ludzi, co prowadzi do zakażeń. Choroby przenoszone drogą powietrzną obejmują takie schorzenia jak grypa, przeziębienie, a także bardziej poważne infekcje, jak odra czy COVID-19. W przypadku wirusów, okres inkubacji może być krótki, co sprawia, że zarażone osoby mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że są nosicielami patogenów, a tym samym nie świadomie rozpowszechniają je w swoim otoczeniu. Aby ograniczyć przenoszenie chorób drogą powietrzną, zaleca się stosowanie maseczek, utrzymywanie odpowiedniej higieny rąk oraz przestrzeganie dystansu społecznego, szczególnie w zamkniętych i zatłoczonych pomieszczeniach. Wietrzenie pomieszczeń i unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi również stanowią kluczowe środki zapobiegawcze. Zrozumienie mechanizmów przenoszenia chorób drogą powietrzną jest istotne dla opracowywania skutecznych strategii kontroli epidemii oraz ochrony zdrowia publicznego. Edukacja społeczeństwa w tym zakresie może znacznie przyczynić się do zmniejszenia liczby zakażeń i ochrony najbardziej narażonych grup ludzi. >>>

  Przenoszenie drogą powietrzną dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, leiszmanioza, mononukleoza zakaźna, opryszczka, rumień zakaźny, gorączka Q, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, ornitoza, błonica, krztusiec, promienica, listerioza, tularemia, wąglik, bruceloza, gruźlica, dżuma, ospa małpia, odra.

• Zakażenie kropelkowe

  Zakażenie kropelkowe – droga szerzenia się chorób zakaźnych, w której infekcja przenosi się od osobnika (np. człowieka) chorego (lub nosiciela) na zdrowego, w wyniku rozpryskiwania w powietrzu śliny oraz wydzieliny pochodzącej z jamy nosowej. >>>

  Zakażenie kropelkowe dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mięsak Kaposiego, ospa wietrzna, błonica, krztusiec, szkarlatyna, ospa małpia, różyczka.

Możliwe przyczyny świnki

• Palenie

  Palenie jest jedną z głównych przyczyn śmierci, której można zapobiec na całym świecie i jest przyczyną 15% wszystkich zgonów, z czego 2% stanowią osoby niepalące, które umierają z powodu biernego palenia. W Stanach Zjednoczonych około 500 000 zgonów rocznie przypisuje się chorobom związanym z paleniem tytoniu, a w jednym z ostatnich badań oszacowano, że aż 1/3 męskiej populacji Chin będzie miała znacznie skróconą długość życia z powodu palenia. Palacze płci męskiej i żeńskiej tracą średnio odpowiednio 13,2 i 14,5 roku życia. Co najmniej połowa wszystkich osób palących przez całe życie umiera wcześniej w wyniku palenia. Ryzyko śmierci z powodu raka płuc przed 85 rokiem życia wynosi 22,1% dla palącego mężczyzny i 11,9% dla palącej obecnie kobiety, przy braku konkurencyjnych przyczyn zgonu. Odpowiednie szacunki dla osób niepalących przez całe życie to 1,1% prawdopodobieństwo śmierci z powodu raka płuc przed 85 rokiem życia dla mężczyzny pochodzenia europejskiego i 0,8% prawdopodobieństwo dla kobiety. Palenie tylko jednego papierosa dziennie powoduje, że ryzyko choroby wieńcowej jest w połowie drogi między ryzykiem u ciężkiego palacza i osoby niepalącej. Nieliniowa zależność dawka-odpowiedź może być wyjaśniona wpływem palenia na agregację płytek krwi. >>>

  Palenie może powodować również inne choroby, takie jak np.: Łuszczyca, zapalenie języka, choroba refluksowa przełyku, zapalenie wyrostka robaczkowego, choroba Crohna, rozedma płuc, astma, zawał mózgu, udar mózgu, tętniak, miażdżyca, zapalenie płuc, nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, zatorowość płucna, bezdech senny, cukrzyca typu 2, skaza krwotoczna, nadkrwistość, rak szyjki macicy, rak nerki, rak pęcherza moczowego, rak piersi, rak żołądka, rak jelita grubego, rak wątrobowokomórkowy, rak jamy nosowo-gardłowej, rak krtani, rak płuc, międzybłoniak, rak przełyku, kłykciny kończyste, gruźlica, choroba niedokrwienna serca.

• Wirus świnki

  Wirus świnki, znany jako wirus paramyksowirusowy, jest odpowiedzialny za chorobę zakaźną znaną jako świnka. Jest to wirus o wysokiej zjadliwości, który przenosi się głównie drogą kropelkową, a jego objawy obejmują gorączkę, ból głowy, ból mięśni oraz charakterystyczny obrzęk gruczołów ślinowych, zwłaszcza przyusznych. Choroba ta może prowadzić do poważniejszych powikłań zdrowotnych. Najczęściej występującym powikłaniem jest zapalenie jąder, które może prowadzić do problemów z płodnością u mężczyzn. Dodatkowo, wirus świnki może wywoływać zapalenie opon mózgowych oraz zapalenie mózgu, co może prowadzić do neurologicznych komplikacji. U niektórych pacjentów może wystąpić także zapalenie trzustki lub zapalenie jajników. Szczepienia przeciwko śwince skutecznie zmniejszyły liczbę przypadków tej choroby, jednak wciąż istnieje ryzyko jej wystąpienia, zwłaszcza w populacjach, gdzie szczepienia nie są powszechne. Ważne jest, aby stosować odpowiednie środki zapobiegawcze, aby zminimalizować ryzyko zakażeń wirusem świnki i związanych z nim powikłań. >>>

Sposoby leczenia świnki*

• opieka wspierająca

* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Świnka - do jakiego lekarza się udać?

• Choroby zakaźne

  Choroby zakaźne to specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką i leczeniem zakażeń. Praktyka specjalisty w zakresie chorób zakaźnych polega na zarządzaniu zakażeniami szpitalnymi (nabytymi w trakcie opieki zdrowotnej) lub zakażeniami nabytymi w społeczności i jest historycznie związana z higieną, epidemiologią, mikrobiologią kliniczną, medycyną podróży i medycyną tropikalną. >>>

  Choroby zakaźne to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: biegunka, przeziębienie, angina, grypa, zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, schistosomatoza, klonorchoza, fascjoloza, fasciolopsoza, anisakioza, toksokaroza, gnatostomoza, tungoza, muszyca, malaria, leiszmanioza, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, kokcydioidomikoza, histoplazmoza, parakokcydioidomikoza, sporotrychoza, aspergiloza, kryptokokoza, mukormykoza, stopa madurska, lobomykoza, mononukleoza zakaźna, rinosporydioza, nagminna pleurodynia, alleszerioza, grzybica skóry, geotrychoza, Łupież pstry, grzybica czarna, piedra biała, piedra czarna, krowianka, mięczak zakaźny, rumień nagły, rumień zakaźny, pappataci, wirusowe zapalenie wątroby typu B, Żółta gorączka, wirusowe zapalenie wątroby typu C, argentyńska gorączka krwotoczna, wirusowe zapalenie wątroby typu E.

• Pediatria

  Pediatria jest gałęzią medycyny, która obejmuje opiekę medyczną niemowląt, dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. W Europie pediatria obejmuje wielu młodych ludzi do 18 roku życia. Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca, aby ludzie szukali opieki pediatrycznej do 21 roku życia, ale niektórzy podspecjaliści pediatryczni kontynuują opiekę nad dorosłymi do 25 roku życia. Światowe granice wiekowe pediatrii z roku na rok mają tendencję wzrostową. Słowo pediatria i jego kognaty oznaczają "uzdrowiciel dzieci", pochodzące od dwóch greckich słów: παῖς (pais "dziecko") i ἰατρός (iatros "lekarz, uzdrowiciel"). Pediatrzy pracują w klinikach, ośrodkach badawczych, na uniwersytetach, w szpitalach ogólnych i dziecięcych, w tym w tych, które praktykują podspecjalizacje pediatryczne. >>>

  Pediatria to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: liszajec, atopowe zapalenie skóry, zaparcia, biegunka, przepuklina pępowinowa, ostre zapalenie gardła, gorączka reumatyczna, dystrofia mięśniowa Duchenne’a, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, padaczka, choroba Pompego, choroba Coriego, choroba Hersa, zespół Fanconiego-Bickela, zespół Hurler, zespół Huntera, zespół Sanfilippo, zespół Lescha-Nyhana, choroba Menkesa, mukowiscydoza, wrodzony zespół niedoboru jodu, cukrzyca typu 1, niedoczynność przytarczyc, tyrozynemia, albinizm, choroba syropu klonowego, ostra białaczka limfoblastyczna, hemofilia, skaza krwotoczna, methemoglobinemia, zespół Wiskotta-Aldricha, zespół delecji 22q11.2, siatkówczak, rak splotu naczyniastego, talasemia, ospa wietrzna, rumień nagły, rumień zakaźny, kiła wrodzona, zespół wstrząsu toksycznego, błonica, krztusiec, szkarlatyna, odra, toksoplazmoza, owsica, różyczka.

Bibliografia:

• Identyfikator z baz danych dotyczących genomów, ścieżek enzymatycznych i biologicznych substancji chemicznych (ENG)
• Świnka w bazie U.S. National Library of Medicine (ENG)
• Świnka na stronach brytyjskiego NHS (ENG)
• Świnka na stronach Medscape (ENG)
• Artykuły w brytyjskim serwisie medycznym Patient.info (ENG)
• Świnka w bazie danych amerykańskiego National Cancer Institute (ENG)
• Świnka w bazie schorzeń Diseases Database (ENG)
• Świnka w bazie rzadkich i genetycznych chorób GARD amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (ENG)