Dżuma

Co to jest dżuma?

Dżuma jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię Yersinia pestis. Objawy obejmują gorączkę, osłabienie i ból głowy. Zazwyczaj zaczyna się to od jednego do siedmiu dni po ekspozycji. Istnieją trzy formy dżumy, z których każda dotyka innej części ciała i powoduje powiązane objawy. Dżuma pneumoniczna infekuje płuca, powodując duszność, kaszel i ból w klatce piersiowej; dżuma wpływa na węzły chłonne, powodując ich obrzęk; a dżuma septyczna infekuje krew i może powodować, że tkanki stają się czarne i umierają.

Formy dżumy i posocznicy są zwykle rozprzestrzeniane przez ukąszenia pcheł lub obchodzenie się z zakażonym zwierzęciem, natomiast dżuma płucna jest zwykle rozprzestrzeniana między ludźmi przez powietrze za pośrednictwem zakaźnych kropli. Diagnoza jest zwykle dokonywana poprzez badanie bakterii w płynie z węzła chłonnego, krwi lub plwociny.

Na całym świecie odnotowuje się około 600 przypadków rocznie. W 2017 roku kraje, w których odnotowano najwięcej przypadków, to Demokratyczna Republika Konga, Madagaskar i Peru. W Stanach Zjednoczonych zakażenia sporadycznie występują na obszarach wiejskich, gdzie uważa się, że bakterie krążą wśród gryzoni. Historycznie występowała w dużych epidemiach, a najbardziej znaną była Czarna Śmierć w XIV wieku, która spowodowała ponad 50 milionów zgonów w Europie.

Dżuma według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja dżumy

ICD-10: A20
ICD-10-CM: A20
ICD-10-CM: A20.9
ICD-11: 1596449540
ICD-9-CM: 020.9
ICD-9-CM: 020

Możliwe objawy dżumy

• Ból głowy

  Ból głowy jest objawem bólu w obrębie twarzy, głowy lub szyi. Może występować jako migrena, napięciowy ból głowy lub klasterowy ból głowy. U osób z silnymi bólami głowy istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia depresji. Bóle głowy mogą występować w wyniku wielu schorzeń. Istnieje wiele różnych systemów klasyfikacji bólów głowy. >>>

  Ból głowy to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, grypa, polip nosa, krwotok podpajęczynówkowy, krwotok śródmózgowy, nadciśnienie tętnicze, wodogłowie, bezsenność, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, migrena, bezdech senny, niedoczynność przytarczyc, niedokrwistość, methemoglobinemia, nadkrwistość, gruczolak przysadki, glejak wielopostaciowy, Śpiączka afrykańska, toksokaroza, czerwienica prawdziwa, nadpłytkowość samoistna, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna, półpasiec, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, gorączka O’nyong-nyong, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka Zachodniego Nilu, gorączka doliny Rift, dur powrotny, borelioza, ornitoza, tyfus plamisty, gorączka Q, japońskie zapalenie mózgu, zapalenia mózgu doliny Murray, kleszczowe zapalenie mózgu, bartoneloza, choroba Carrióna.

• Dymienica

  Dymienica (łac. bubo) – rodzaj zapalenia węzłów chłonnych, które wywołuje ich ucieplenie i zaczerwienienie. >>>

  Dymienica to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: tularemia.

• Gorączka

  Gorączka jest definiowana jako temperatura powyżej normalnego zakresu z powodu wzrostu temperatury ustalonej przez organizm. Nie ma jednej uzgodnionej górnej granicy dla normalnej temperatury, przy czym źródła używają wartości pomiędzy 37,2 a 38,3 °C u ludzi. Wzrost temperatury ustalonej wyzwala zwiększone skurcze mięśni i powoduje uczucie zimna lub dreszcze. Powoduje to większą produkcję ciepła i wysiłki w celu zachowania ciepła Rzadko gorączka może wywołać drgawki gorączkowe, przy czym jest to bardziej powszechne u małych dzieci. Gorączki zazwyczaj nie przekraczają 41 do 42 °C. >>>

  Gorączka to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, rumień guzowaty, reaktywne zapalenie stawów, choroba uchyłkowa jelit, biegunka, przetoka okołoodbytnicza, choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, ostre zapalenie krtani, grypa, zapalenie płuc, ostre zapalenie oskrzeli, gorączka reumatyczna, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, chłoniak grudkowy, chłoniak Burkitta, chłoniak Hodgkina, ostra białaczka limfoblastyczna, rak nerki, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, rak kości, mięsak Kaposiego, malaria, leiszmanioza, klonorchoza, fascjoloza, anisakioza, toksokaroza, mielofibroza, mononukleoza zakaźna, histoplazmoza, aspergiloza, Świnka, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna.

• Kaszel

  Kaszel to nagłe wydalenie powietrza przez duże drogi oddechowe, które pomaga oczyścić je z płynów, substancji drażniących, obcych cząstek i drobnoustrojów. Jako odruch ochronny, kaszel może mieć charakter powtarzalny i przebiega w trzech fazach: wdech, wymuszony wydech przy zamkniętej głośni oraz gwałtowne wypuszczenie powietrza z płuc po otwarciu głośni, czemu zwykle towarzyszy charakterystyczny dźwięk. >>>

  Kaszel to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: pylica płuc, choroba refluksowa przełyku, angina, ostre zapalenie krtani, grypa, zapalenie płuc, ostre zapalenie oskrzeli, rozedma płuc, astma, przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatia rozstrzeniowa, chłoniak Hodgkina, sarkoidoza, rak tarczycy, rak płuc, toksokaroza, histoplazmoza, aspergiloza, gorączka Lassa, choroba lasu Kyasanur, gorączka Q, ornitoza, nokardioza, legionelloza, krztusiec, gruźlica, glistnica, odra, blastomykoza, sARS, bąblowica, węgorczyca, idiopatyczne włóknienie płuc.

• Krwioplucie

  Krwioplucie to wykrztuszanie krwi lub przekrwionego śluzu z oskrzeli, krtani, tchawicy lub płuc. Innymi słowy, jest to krwawienie z dróg oddechowych. Może wystąpić w przypadku raka płuc, infekcji takich jak gruźlica, zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc oraz niektórych schorzeń układu krążenia. Krwioplucie uważa się za masywne przy 300 mL (11 imp fl oz; 10 US fl oz). W takich przypadkach zawsze dochodzi do poważnych obrażeń. Podstawowe zagrożenie wynika z zadławienia, a nie z utraty krwi. >>>

  Krwioplucie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: zapalenie płuc, rak płuc, gruźlica, bąblowica.

• Krwotok

  Krwawienie, krwotok lub utrata krwi, to krew wydostająca się z układu krążenia z uszkodzonych naczyń krwionośnych. Krwawienie może wystąpić wewnętrznie lub zewnętrznie przez naturalny otwór, taki jak usta, nos, ucho, cewka moczowa, pochwa lub odbyt, lub przez ranę w skórze. >>>

  Krwotok to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: ostra białaczka szpikowa, choroba von Willebranda, Żółta gorączka, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka doliny Rift, zespół Waterhouse’a-Friderichsena, denga.

• Majaczenie

  Delirium (znane również jako ostry stan splątania) jest organicznie spowodowanym spadkiem od poprzedniego poziomu funkcji umysłowych, który rozwija się w krótkim okresie czasu, zwykle od kilku godzin do kilku dni. Delirium jest zespołem obejmującym zaburzenia uwagi, świadomości i poznania. Może obejmować również inne deficyty neurologiczne, takie jak zaburzenia psychomotoryczne (np. hiperaktywne, hipoaktywne lub mieszane), zaburzenia cyklu snu i czuwania, zaburzenia emocjonalne i zaburzenia percepcji (np. omamy i urojenia), chociaż cechy te nie są wymagane do postawienia diagnozy. >>>

  Majaczenie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: argentyńska gorączka krwotoczna, tyfus plamisty.

• Mialgia

  Mialgia (zwana również potocznie bólem mięśniowym) to medyczny termin określający ból mięśni. Mialgia jest objawem wielu chorób. Najczęstszą przyczyną ostrej mialgii jest nadużywanie mięśnia lub grupy mięśni; inną prawdopodobną przyczyną jest infekcja wirusowa, zwłaszcza gdy nie odnotowano urazu. >>>

  Mialgia to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: grypa, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, aIDS, kleszczowe zapalenie mózgu, gorączka Zachodniego Nilu, gorączka doliny Rift, borelioza, ornitoza, gorączka okopowa, legionelloza, leptospiroza, jersinioza, bruceloza, nosacizna, ospa małpia, sARS, drakunkuloza, węgorczyca, denga, włośnica.

• Przekrwienie

  Nadkrwistość (także hiperemia) to zwiększenie przepływu krwi do różnych tkanek w organizmie. Może mieć implikacje medyczne, ale jest też reakcją regulacyjną, pozwalającą na zmianę ukrwienia różnych tkanek poprzez rozszerzenie naczyń. Klinicznie, przekrwienie tkanek objawia się rumieniem (zaczerwienieniem skóry) z powodu objęcia naczyń krwią utlenioną. Przekrwienie może również wystąpić w wyniku spadku ciśnienia atmosferycznego na zewnątrz organizmu. Termin pochodzi od greckiego ὑπέρ (hupér) 'nad' + αἷμα (haîma) 'krew'. >>>

  Przekrwienie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: Żółta gorączka, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, choroba marburska.

• Wstrząs

  Wstrząs (ang. shock, łac. commotus) – nagły kliniczny stan zagrożenia życia, w którym na skutek dysproporcji między zapotrzebowaniem a dostarczeniem odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych do komórek organizmu dochodzi do upośledzenia funkcji i niewydolności wielu narządów. >>>

  Wstrząs to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: Żółta gorączka, zespół wstrząsu toksycznego.

• Wymioty

  Wymioty to mimowolne, siłowe wydalenie zawartości żołądka przez usta, a czasem nos. Wymioty mogą wynikać z wielu przyczyn, a przedłużające się wymioty mają długą diagnostykę różnicową. >>>

  Wymioty to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: marskość wątroby, kamica żółciowa, zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, biegunka, zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka robaczkowego, choroba uchyłkowa jelit, krwotok podpajęczynówkowy, krwotok śródmózgowy, wodogłowie, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, migrena, tyrozynemia, choroba syropu klonowego, glejak wielopostaciowy, rak żołądka, nowotwór jelita cienkiego, rak dróg żółciowych, rak pęcherzyka żółciowego, anisakioza, gnatostomoza, fascjoloza, fasciolopsoza, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, wirusowe zapalenie wątroby typu B, wirusowe zapalenie wątroby typu C, wirusowe zapalenie wątroby typu E, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka Zachodniego Nilu, gorączka Oropouche, ornitoza, gorączka Q, choroba Heinego-Medina, japońskie zapalenie mózgu, zapalenia mózgu doliny Murray, kleszczowe zapalenie mózgu, gorączka okopowa, zespół wstrząsu toksycznego, gorączka plamicowa brazylijska, krztusiec, szkarlatyna, listerioza.

• Wysypka

  Wysypka to każdy obszar podrażnionej lub obrzękniętej skóry na Twoim ciele. Wysypki są często swędzące i bolesne i mogą pojawiać się w różny sposób na różnych odcieniach skóry. >>>

  Wysypka to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: gorączka reumatyczna, fascjoloza, mononukleoza zakaźna, pappataci, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, omska gorączka krwotoczna, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, opryszczka, rumień zakaźny, aIDS, dur powrotny, gorączka Q, gorączka O’nyong-nyong, gorączka Zachodniego Nilu, gorączka doliny Rift, gorączka plamicowa brazylijska, bartoneloza, choroba Carrióna, gorączka okopowa, szkarlatyna, leptospiroza, jersinioza, tularemia, kandydoza, Świerzb, ospa prawdziwa, dyfilobotrioza, Ślepota rzeczna, różyczka, dur brzuszny.

• Zatrucie

  Zatrucie, z medycznego punktu widzenia, to stan patologiczny wywołany wprowadzeniem do organizmu substancji szkodliwych, takich jak toksyny, leki w nadmiarze, chemikalia czy substancje odżywcze w nieodpowiednich ilościach. Może mieć różne źródła, w tym pochodzenie naturalne, jak toksyny roślinne czy grzybowe, oraz syntetyczne, jak substancje chemiczne czy leki. Objawy zatrucia mogą być bardzo zróżnicowane i zależą od rodzaju substancji oraz dawki, jaką organizm przyjął. Mogą obejmować nudności, wymioty, bóle brzucha, zawroty głowy, a w cięższych przypadkach, zaburzenia świadomości, drgawki, a nawet śpiączkę. W diagnostyce zatrucia kluczowe jest szybkie rozpoznanie rodzaju substancji oraz ocena stanu pacjenta. Leczenie może obejmować odtruwanie, stosowanie antidotum, wsparcie funkcji życiowych oraz monitorowanie stanu pacjenta w warunkach szpitalnych. W przypadku ciężkich zatruć czas reakcji jest niezwykle istotny, ponieważ może decydować o przeżyciu pacjenta. Profilaktyka zatrucia polega na edukacji dotyczącej bezpiecznego korzystania z substancji chemicznych, leków oraz unikania kontaktu z toksycznymi substancjami. Właściwe przechowywanie leków i chemikaliów oraz ostrożność w ich używaniu są kluczowe dla zapobiegania przypadkowym zatruciom. >>>

  Zatrucie to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: mięsak Kaposiego, gorączka Lassa, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, gorączka Zachodniego Nilu, leptospiroza, jersinioza, listerioza, tularemia.

Sposoby zarażenia i przenoszenia choroby

• Droga fekalno-oralna

  Droga fekalno-oralna opisuje szczególną drogę przenoszenia choroby, w której patogeny zawarte w cząstkach kału przechodzą z jednej osoby do ust innej osoby. Główne przyczyny przenoszenia chorób drogą fekalno-oralną obejmują brak odpowiednich warunków sanitarnych (co prowadzi do otwartej defekacji) oraz złe praktyki higieniczne. Jeśli gleba lub zbiorniki wodne są zanieczyszczone odchodami, ludzie mogą zostać zarażeni chorobami przenoszonymi przez wodę lub glebę. Zanieczyszczenie kałem żywności jest inną formą transmisji fekalno-oralnej. Mycie rąk po zmianie pieluszki u dziecka lub po wykonaniu higieny odbytu może zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób przenoszonych drogą pokarmową. >>>

  Droga fekalno-oralna dotyczy również innych chorób, takich jak np.: klonorchoza, anisakioza, toksokaroza, wirusowe zapalenie wątroby typu E, gorączka Q, choroba Heinego-Medina, jersinioza, listerioza, tularemia, giardioza, hymenolepidoza, ankylostomatoza, glistnica, trichurioza, pełzakowica, izosporoza, kryptosporydioza, toksoplazmoza, owsica, cholera, salmonelloza, węgorczyca.

• Kontakt bezpośredni

  Kontakt bezpośredni to jedna z najważniejszych metod przenoszenia chorób zakaźnych, polegająca na bezpośrednim przekazywaniu patogenów z jednej osoby na drugą. Może to zachodzić poprzez dotyk, pocałunki, a także podczas stosunku seksualnego. Wiele chorób, takich jak grypa, ospa wietrzna, czy wirusowe zapalenie wątroby typu B, przenoszonych jest w ten sposób. Bezpośredni kontakt z zakażoną osobą może prowadzić do wprowadzenia wirusów, bakterii czy grzybów do organizmu zdrowego człowieka. Mechanizm ten jest szczególnie niebezpieczny w przypadku chorób o dużej zakaźności, które mogą łatwo rozprzestrzeniać się w populacji, zwłaszcza w zamkniętych środowiskach, takich jak szkoły czy placówki medyczne. Zapobieganie przenoszeniu chorób przez kontakt bezpośredni obejmuje podstawowe zasady higieny, takie jak mycie rąk, unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi oraz stosowanie barier ochronnych, takich jak prezerwatywy, w przypadku kontaktów seksualnych. Edukacja zdrowotna społeczeństwa jest kluczowym elementem w ograniczaniu rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. >>>

  Kontakt bezpośredni dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, mięsak Kaposiego, grzybica skóry, gorączka krwotoczna Ebola, opryszczka, ospa wietrzna, półpasiec, krowianka, mięczak zakaźny, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, choroba marburska, gorączka Q, choroba Heinego-Medina, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka doliny Rift, kłykciny kończyste, wrzód weneryczny, rzęsistkowica, nokardioza, gorączka plamicowa brazylijska, tężec, szkarlatyna, różyca, leptospiroza, trąd, listerioza, tularemia, wąglik, nosacizna, melioidoza, ankylostomatoza, ospa małpia, odra, wścieklizna, Świerzb, węgorczyca.

• Przenoszenie drogą powietrzną

  Przenoszenie chorób drogą powietrzną to jedna z najczęstszych metod transmisji patogenów, takich jak wirusy i bakterie. Odbywa się to głównie poprzez drobne krople wydobywające się z dróg oddechowych osoby zakażonej podczas kaszlu, kichania lub mówienia. Te mikroskopijne krople mogą unosić się w powietrzu i być wdychane przez innych ludzi, co prowadzi do zakażeń. Choroby przenoszone drogą powietrzną obejmują takie schorzenia jak grypa, przeziębienie, a także bardziej poważne infekcje, jak odra czy COVID-19. W przypadku wirusów, okres inkubacji może być krótki, co sprawia, że zarażone osoby mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że są nosicielami patogenów, a tym samym nie świadomie rozpowszechniają je w swoim otoczeniu. Aby ograniczyć przenoszenie chorób drogą powietrzną, zaleca się stosowanie maseczek, utrzymywanie odpowiedniej higieny rąk oraz przestrzeganie dystansu społecznego, szczególnie w zamkniętych i zatłoczonych pomieszczeniach. Wietrzenie pomieszczeń i unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi również stanowią kluczowe środki zapobiegawcze. Zrozumienie mechanizmów przenoszenia chorób drogą powietrzną jest istotne dla opracowywania skutecznych strategii kontroli epidemii oraz ochrony zdrowia publicznego. Edukacja społeczeństwa w tym zakresie może znacznie przyczynić się do zmniejszenia liczby zakażeń i ochrony najbardziej narażonych grup ludzi. >>>

  Przenoszenie drogą powietrzną dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, leiszmanioza, Świnka, mononukleoza zakaźna, opryszczka, rumień zakaźny, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, ornitoza, gorączka Q, błonica, krztusiec, promienica, listerioza, tularemia, wąglik, bruceloza, gruźlica, ospa małpia, odra.

• Przenoszenie przez wektory

  Przenoszenie chorób przez wektory to istotny sposób, w jaki patogeny mogą rozprzestrzeniać się w populacjach ludzi i zwierząt. Wektory to organizmy, najczęściej owady, które przenoszą choroby z jednego żywiciela na inny, nie same będąc ich bezpośrednimi przyczynami. Najbardziej znane wektory to komary, kleszcze, pchły oraz muchy, które mogą przenosić różnorodne patogeny, takie jak wirusy, bakterie i pasożyty. W przypadku komarów, do najgroźniejszych chorób należy malaria, dengue, wirus Zika oraz wirus West Nile. Te choroby mogą prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, a nawet śmierci. Kleszcze z kolei są odpowiedzialne za przenoszenie chorób takich jak borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Wektory działają jako pośrednicy w cyklu życia patogenów, umożliwiając im przejście z jednego żywiciela do drugiego. Zrozumienie mechanizmów przenoszenia chorób przez wektory jest kluczowe dla opracowywania strategii zapobiegania i kontroli tych schorzeń. Działania takie jak stosowanie środków owadobójczych, wprowadzanie szczepień oraz edukacja społeczna mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zakażeń. W obliczu zmieniających się warunków klimatycznych oraz urbanizacji, kontrola wektorów staje się coraz bardziej złożonym wyzwaniem, co podkreśla potrzebę ciągłych badań i innowacji w tej dziedzinie medycyny. >>>

  Przenoszenie przez wektory dotyczy również innych chorób, takich jak np.: Śpiączka afrykańska, tyfus plamisty, gorączka Q, gorączka doliny Rift, gorączka okopowa, tularemia, wąglik.

Możliwe powikłania

• czarna śmierć
• dżuma Justyniana

Możliwe przyczyny dżumy

• Kontakt z zakażonymi ludźmi

  >>>

• Kontakt z zakażonymi zwierzętami

  >>>

  Kontakt z zakażonymi zwierzętami może powodować również inne choroby, takie jak np.: giardioza.

• Pałeczka dżumy

  Pałeczka dżumy (Yersinia pestis, daw. Pasteurella pestis) – nieprzetrwalnikująca bakteria Gram ujemna o kształcie pałeczki będąca czynnikiem etiologicznym dżumy. Ze względu na kształt została zakwalifikowana do pałeczek, jednak poszczególne bakterie posiadają dużą zmienność wyglądu. Rezerwuarem są zwierzęta (z wyjątkiem wielbłądów) – obecnie głównie susły, świstaki oraz świnki morskie. >>>

• Ukąszenia pcheł

  >>>

• Zanieczyszczona żywność lub woda

  >>>

Badania rozpoznające

• Badanie fizykalne

  W badaniu fizycznym, badaniu lekarskim lub badaniu klinicznym lekarz bada pacjenta pod kątem ewentualnych oznak lub objawów choroby. Zazwyczaj składa się ono z serii pytań dotyczących historii choroby pacjenta, po których następuje badanie na podstawie zgłoszonych objawów. >>>

  Badanie fizykalne to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: przepuklina pępowinowa, zespół jelita drażliwego, angina, grypa, gorączka reumatyczna, zwężenie zastawki aortalnej, anoreksja, migrena, mukowiscydoza, chłoniak Hodgkina, chłoniak grudkowy, sarkoidoza, rak nerki, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, rak tarczycy, rak odbytu, rak wątrobowokomórkowy, rak kości, mięsak Kaposiego, leiszmanioza, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, mononukleoza zakaźna, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna, krowianka, mięczak zakaźny, rumień zakaźny, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, pinta, borelioza, ornitoza, tyfus plamisty, choroba Heinego-Medina, zapalenia mózgu doliny Murray, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, malinica, wrzód weneryczny, róża, gorączka plamicowa brazylijska, nokardioza, gorączka okopowa, tężec.

• ELISA

  Test immunologiczny ELISA (ang. enzyme-linked immunosorbent assay) jest powszechnie stosowanym testem biochemii analitycznej, opisanym po raz pierwszy przez Evę Engvall i Petera Perlmanna w 1971 roku. Test wykorzystuje fazę stałą typu enzymatycznego testu immunologicznego (EIA) do wykrywania obecności ligandu (zwykle białka) w płynnej próbce przy użyciu przeciwciał skierowanych przeciwko białku, które ma być mierzone. Test ELISA jest stosowany jako narzędzie diagnostyczne w medycynie, patologii roślin i biotechnologii, a także jako kontrola jakości w różnych gałęziach przemysłu. >>>

  ELISA to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: leiszmanioza, anisakioza, gnatostomoza, mononukleoza zakaźna, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna, rumień zakaźny, wirusowe zapalenie wątroby typu B, wirusowe zapalenie wątroby typu C, wirusowe zapalenie wątroby typu E, aIDS, gorączka Oropouche, borelioza, ornitoza, tyfus plamisty, gorączka Q, japońskie zapalenie mózgu, zapalenia mózgu doliny Murray, kleszczowe zapalenie mózgu, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, gorączka Zachodniego Nilu, gorączka doliny Rift, gorączka okopowa, legionelloza, leptospiroza, jersinioza, listerioza, bruceloza, tularemia, pełzakowica, kryptosporydioza, giardioza, odra, toksoplazmoza, bąblowica, węgorczyca, denga, dur brzuszny.

• Kultura mikroorganizmów

  Hodowla mikrobiologiczna, inaczej kultura bakteryjna, to metoda namnażania organizmów drobnoustrojów poprzez umożliwienie im rozmnażania się we wcześniej ustalonym podłożu hodowlanym w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Hodowle mikroorganizmów są podstawową i bazową metodą diagnostyczną stosowaną jako narzędzie badawcze w biologii molekularnej. >>>

  Kultura mikroorganizmów to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wrzód weneryczny, rzeżączka, gorączka plamicowa brazylijska, nokardioza, legionelloza, tężec, błonica, jersinioza, listerioza, tularemia, wąglik, bruceloza, nosacizna, melioidoza, cholera, salmonelloza, dur brzuszny.

• Mikroskopia

  Mikroskopia to technika badawcza, która umożliwia obserwację obiektów zbyt małych, aby były widoczne gołym okiem. W medycynie mikroskopia jest wykorzystywana głównie do analizy komórek, tkanek i mikroorganizmów. Dzięki zastosowaniu mikroskopów optycznych, elektronowych lub fluorescencyjnych, specjaliści mogą dokładnie badać struktury komórkowe, identyfikować patogeny oraz oceniać zmiany patologiczne w tkankach. Badania mikroskopowe są kluczowe w diagnostyce wielu chorób, w tym nowotworów, infekcji, a także w analizie próbek biologicznych, takich jak krew czy płyny ustrojowe. Preparaty są często barwione, co pozwala na lepszą wizualizację i różnicowanie poszczególnych elementów komórkowych. Mikroskopia odgrywa także istotną rolę w badaniach naukowych, umożliwiając odkrywanie nowych zjawisk biologicznych oraz rozwijanie metod terapeutycznych. Dzięki mikroskopii możliwe jest gromadzenie cennych informacji, które przyczyniają się do postępu w medycynie, a także do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w organizmach żywych. To narzędzie pozostaje nieocenione w pracy patologów, biologów komórkowych i innych specjalistów zajmujących się badaniami mikroskopowymi. >>>

  Mikroskopia to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, choroba Chagasa, fascjoloza, fasciolopsoza, malaria, Śpiączka afrykańska, grzybica skóry, sporotrychoza, gorączka krwotoczna Ebola, mięczak zakaźny, pinta, wrzód weneryczny, kiła, rzeżączka, promienica, leptospiroza, listerioza, wąglik, giardioza, glistnica, kandydoza, pełzakowica, izosporoza, kryptosporydioza, ospa małpia, blastomykoza, ospa prawdziwa, dyfilobotrioza, ziarniniak pachwinowy, zapalenie spojówek.

• Test immunofluorescencyjny

  Technika stosowana w mikroskopii świetlnej z użyciem mikroskopu fluorescencyjnego, stosowana głównie na próbkach mikrobiologicznych. >>>

  Test immunofluorescencyjny to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: grypa, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, tyfus plamisty, gorączka Q, japońskie zapalenie mózgu, pinta, ornitoza, malinica, kiła, gorączka okopowa, legionelloza, leptospiroza, pełzakowica, giardioza, toksoplazmoza.

Sposoby leczenia dżumy*

• antybiotyk
• detoks
• środek przeciwzapalny
• leczenie objawowe
• operacja
• kortykosteroidy
• przeciwzakrzepowe

* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Stosowane leczenie*

• Streptomycyna

  Streptomycyna (łac. Streptomycinum) – organiczny związek chemiczny, lek należący do grupy antybiotyków aminoglikozydowych, o wąskim zakresie działania na niektóre bakterie Gram-ujemne oraz na prątka gruźlicy, który jest bakterią Gram-dodatnią. >>>

  Streptomycyna stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: wrzód weneryczny, tularemia, wąglik, bruceloza.


* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Dżuma - do jakiego lekarza się udać?

• Choroby zakaźne

  Choroby zakaźne to specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką i leczeniem zakażeń. Praktyka specjalisty w zakresie chorób zakaźnych polega na zarządzaniu zakażeniami szpitalnymi (nabytymi w trakcie opieki zdrowotnej) lub zakażeniami nabytymi w społeczności i jest historycznie związana z higieną, epidemiologią, mikrobiologią kliniczną, medycyną podróży i medycyną tropikalną. >>>

  Choroby zakaźne to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: biegunka, przeziębienie, angina, grypa, zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, toksokaroza, gnatostomoza, tungoza, muszyca, malaria, leiszmanioza, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, schistosomatoza, klonorchoza, fascjoloza, fasciolopsoza, anisakioza, kryptokokoza, mukormykoza, stopa madurska, Świnka, lobomykoza, mononukleoza zakaźna, rinosporydioza, nagminna pleurodynia, alleszerioza, grzybica skóry, geotrychoza, Łupież pstry, grzybica czarna, piedra biała, piedra czarna, kokcydioidomikoza, histoplazmoza, parakokcydioidomikoza, sporotrychoza, aspergiloza, Żółta gorączka, wirusowe zapalenie wątroby typu C, argentyńska gorączka krwotoczna, wirusowe zapalenie wątroby typu E, gorączka Lassa, aIDS, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska.

• Epidemiologia

  Epidemiologia to dział medycyny zajmujący się badaniem rozkładu i uwarunkowań zdrowia oraz chorób w populacjach. Analizuje czynniki wpływające na zdrowie ludzi, w tym czynniki biologiczne, środowiskowe, społeczne i behawioralne. Epidemiolodzy prowadzą badania mające na celu identyfikację przyczyn chorób, ich częstości występowania oraz skutków. Dzięki tym badaniom możliwe jest opracowywanie strategii zapobiegawczych, a także ocena skuteczności interwencji zdrowotnych. Dział ten odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu epidemii, analizie trendów zdrowotnych oraz w planowaniu polityki zdrowotnej. Epidemiologia jest niezbędna w walce z chorobami zakaźnymi, przewlekłymi oraz w ocenie wpływu czynników ryzyka na zdrowie populacji. >>>

  Epidemiologia to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: Śpiączka afrykańska, schistosomatoza, tungoza, akantocefaloza, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, dur powrotny, tyfus plamisty, gorączka Q, gorączka O’nyong-nyong, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka Oropouche, malinica, choroba Carrióna, gorączka plamicowa brazylijska, tężec, gorączka od ugryzienia szczura, leptospiroza, cholera drobiu, jersinioza, tularemia, ospa małpia, cholera, salmonelloza, dyzenteria, ospa prawdziwa, denga, włośnica, dur brzuszny.

• Medycyna tropikalna

  Medycyna tropikalna to dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką, leczeniem oraz profilaktyką chorób występujących w tropikalnych i subtropikalnych regionach świata. Skupia się na schorzeniach, które są często związane z klimatem, warunkami sanitarnymi oraz stylem życia mieszkańców tych obszarów. Wśród najważniejszych chorób, którymi zajmuje się medycyna tropikalna, znajdują się malaria, denga, żółta febra, wirusowe zapalenie wątroby, a także schorzenia pasożytnicze, takie jak leiszmanioza czy bilharcjoza. Specjaliści z tej dziedziny często pracują w terenach o ograniczonym dostępie do nowoczesnej opieki zdrowotnej, co wymaga dostosowania metod leczenia do lokalnych warunków. Medycyna tropikalna łączy elementy epidemiologii, immunologii, mikrobiologii oraz zdrowia publicznego, aby skutecznie przeciwdziałać chorobom przenoszonym przez wektory, takie jak komary czy kleszcze. Ważnym aspektem medycyny tropikalnej jest także badanie wpływu zmian klimatycznych na rozprzestrzenianie się chorób oraz przygotowywanie odpowiednich strategii interwencji zdrowotnych. Współpraca z organizacjami międzynarodowymi oraz lokalnymi społecznościami jest kluczowa dla skutecznego wdrażania programów zdrowotnych i edukacyjnych, które mają na celu poprawę jakości życia w rejonach dotkniętych chorobami tropikalnymi. >>>

  Medycyna tropikalna to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: malaria, leiszmanioza, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, schistosomatoza, tungoza, stopa madurska, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, dur powrotny, tyfus plamisty, gorączka O’nyong-nyong, wenezuelska gorączka krwotoczna, gorączka Oropouche, malinica, gorączka plamicowa brazylijska, bartoneloza, choroba Carrióna, leptospiroza, owrzodzenie Buruli, tularemia, melioidoza, ankylostomatoza, kryptosporydioza, dyzenteria, wągrzyca, drakunkuloza, Ślepota rzeczna, denga, dur brzuszny.

Bibliografia:

• Identyfikator z baz danych dotyczących genomów, ścieżek enzymatycznych i biologicznych substancji chemicznych (ENG)
• Dżuma w bazie U.S. National Library of Medicine (ENG)
• Dżuma na stronach Medscape (ENG)
• Artykuły w brytyjskim serwisie medycznym Patient.info (ENG)
• Dżuma w bazie danych amerykańskiego National Cancer Institute (ENG)
• Dżuma w bazie schorzeń Diseases Database (ENG)