Atopowe zapalenie skóry

Co to jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry (AZS), znane również jako egzema atopowa, to przewlekła choroba skóry charakteryzująca się intensywnym świądem, suchością i stanami zapalnymi skóry. Jest to jedna z najczęstszych chorób dermatologicznych, szczególnie w krajach rozwiniętych, i może dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych. W tym artykule omówimy przyczyny, objawy, diagnozę oraz metody leczenia atopowego zapalenia skóry.

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą wieloczynnikową, co oznacza, że jej wystąpienie zależy od wielu różnych czynników. Do najważniejszych z nich należą:

Czynniki genetyczne: Skłonność do AZS często występuje rodzinnie. Jeśli jedno z rodziców cierpi na atopowe zapalenie skóry, alergie lub astmę, ryzyko wystąpienia AZS u dziecka jest znacznie większe.
Czynniki środowiskowe: Zanieczyszczenie powietrza, ekspozycja na dym tytoniowy, zmiany klimatyczne oraz kontakt z alergenami (np. roztoczami, pyłkami) mogą nasilać objawy choroby.
Czynniki immunologiczne: Osoby z AZS mają zazwyczaj nadreaktywny układ odpornościowy, który reaguje nadmiernie na bodźce zewnętrzne, prowadząc do stanów zapalnych skóry.
Czynniki psychologiczne: Stres i napięcie emocjonalne mogą wywoływać lub nasilać objawy AZS.

Atopowe zapalenie skóry według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja atopowego zapalenia skóry

ICD-10-CM: L20.81
ICD-10-CM: L20.9
ICD-10-CM: L20
ICD-11: 215767047

Możliwe objawy atopowego zapalenia skóry

Reakcja alergiczna
Reakcja alergiczna to nadmierna odpowiedź układu immunologicznego na substancje, które normalnie są nieszkodliwe dla większości ludzi. Substancje te nazywane są alergenami. Gdy organizm osoby uczulonej styka się z alergenem, układ odpornościowy reaguje w sposób, który może prowadzić do różnych objawów, od łagodnych do ciężkich. >>>

Reakcja alergiczna to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: rumień wielopostaciowy, beryloza, zespół Wiskotta-Aldricha, anisakioza.
Zapalenie skóry
Zapalenie skóry to ogólne określenie stanu zapalnego skóry, który może mieć różne przyczyny i objawiać się w różny sposób. Istnieje kilka rodzajów zapalenia skóry, z których każdy charakteryzuje się specyficznymi objawami i przyczynami. >>>

Zapalenie skóry to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: gnatostomoza.

Możliwe przyczyny atopowego zapalenia skóry

Alergeny
Alergeny to substancje, które mogą wywoływać reakcje alergiczne u niektórych osób. Mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak pyłki roślin, roztocza, sierść zwierząt, pokarmy, pleśnie czy lateks. Kiedy organizm osoby uczulonej styka się z alergenem, układ immunologiczny reaguje, traktując go jako zagrożenie, co prowadzi do produkcji przeciwciał i uwalniania substancji chemicznych, takich jak histamina. Alergeny mogą powodować różnorodne choroby, w tym alergiczny nieżyt nosa, który objawia się kichaniem, swędzeniem nosa i zatkanym nosem. Innym powszechnym schorzeniem jest astma alergiczna, charakteryzująca się dusznościami, świszczącym oddechem i kaszlem. Alergie pokarmowe mogą prowadzić do reakcji takich jak wysypki skórne, bóle brzucha, a w ciężkich przypadkach do wstrząsu anafilaktycznego. Inne reakcje alergiczne mogą obejmować alergiczne zapalenie skóry, takie jak pokrzywka czy egzema. W przypadku długotrwałego narażenia na alergeny, mogą również wystąpić problemy z układem oddechowym oraz inne przewlekłe dolegliwości. Zrozumienie alergii i ich przyczyn jest kluczowe dla skutecznego zarządzania objawami i poprawy jakości życia osób uczulonych. >>>

Alergeny może powodować również inne choroby, takie jak np.: rumień guzowaty, zapalenie języka, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, ostre zapalenie krtani, ostre zapalenie oskrzeli, polip nosa, astma, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie ucha zewnętrznego, choroba Ménière’a, zapalenie błędnika, zapalenie spojówek.
Czynnik środowiskowy
Czynnik środowiskowy to element otoczenia, który może wpływać na zdrowie ludzi i ekosystemy. Może to być zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, hałas, promieniowanie, a także czynniki biologiczne, takie jak bakterie, wirusy czy alergeny. Ekspozycja na szkodliwe czynniki środowiskowe może prowadzić do wielu chorób. Przykładowo, zanieczyszczenie powietrza jest związane z rozwojem chorób układu oddechowego, takich jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc. Woda zanieczyszczona chemikaliami lub patogenami może powodować choroby układu pokarmowego, takie jak biegunki czy zatrucia. Hałas może przyczyniać się do problemów ze snem oraz zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Ekspozycja na promieniowanie, zarówno naturalne, jak i sztuczne, może prowadzić do nowotworów. Czyniki biologiczne, takie jak alergeny, mogą wywoływać reakcje alergiczne oraz astmę. Wszystkie te choroby pokazują, jak ważne jest monitorowanie i kontrolowanie wpływu czynników środowiskowych na nasze zdrowie. Właściwe działania mogą zminimalizować ryzyko wystąpienia tych schorzeń i poprawić jakość życia. >>>

Czynnik środowiskowy może powodować również inne choroby, takie jak np.: schizofrenia, zaburzenia depresyjne.
Genetyka
Genetyka to dziedzina nauki zajmująca się badaniem dziedziczenia cech i zmienności organizmów. Obejmuje ona analizę genów, chromosomów oraz mechanizmów, które wpływają na przekazywanie cech z pokolenia na pokolenie. Geny, które są podstawowymi jednostkami dziedziczenia, mogą wpływać na rozwój różnych chorób, zarówno dziedzicznych, jak i nabytych. Choroby genetyczne mogą powstawać w wyniku mutacji w pojedynczych genach, co prowadzi do różnych zaburzeń, takich jak mukowiscydoza, choroba Huntingtona czy dystrofia mięśniowa. W przypadku nieprawidłowości w liczbie lub strukturze chromosomów, mogą występować choroby takie jak zespół Downa czy zespół Turnera. Genetyka ma również wpływ na predyspozycje do wielu chorób, takich jak cukrzyca typu 2, choroby sercowo-naczyniowe czy nowotwory. W takich przypadkach, chociaż niektóre geny mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby, to ich rozwój często jest wynikiem interakcji między genami a czynnikami środowiskowymi. Współczesne badania nad genetyką pozwalają na lepsze zrozumienie tych mechanizmów, co może prowadzić do bardziej skutecznych metod diagnostyki i terapii. >>>

Genetyka może powodować również inne choroby, takie jak np.: rumień wielopostaciowy, rogowacenie ciemne, reaktywne zapalenie stawów, dna moczanowa, choroba zwyrodnieniowa stawów, kamica żółciowa, choroba Crohna, zespół jelita drażliwego, alkoholowe zapalenie wątroby, Żylaki kończyn dolnych, polip nosa, rozedma płuc, nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia rozstrzeniowa, kardiomiopatia przerostowa, arytmogenna kardiomiopatia prawej komory, wodogłowie, choroba Ménière’a, bezdech senny, narkolepsja, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, somnambulizm, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, padaczka, choroba Wilsona, schizofrenia, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia depresyjne, niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto, niedoczynność przytarczyc, tyrozynemia, choroba syropu klonowego, hemofilia, methemoglobinemia, rak jamy nosowo-gardłowej, międzybłoniak, ataksja, kamica nerkowa.
Infekcje skórne
Infekcje skórne to schorzenia wywołane przez drobnoustroje, takie jak bakterie, wirusy, grzyby czy pasożyty, które mogą infekować skórę oraz tkanki podskórne. Mogą występować w różnych formach, od łagodnych do ciężkich, i często objawiają się zaczerwienieniem, obrzękiem, bólem, swędzeniem oraz wydzieliną. Do powszechnych chorób wywołanych infekcjami skórnymi należą zapalenie mieszka włosowego, które często jest skutkiem zakażenia bakteryjnego, oraz grzybice skóry, takie jak tinea corporis, która dotyka różne obszary ciała. Innym przykładem jest liszajec, czyli zakażenie bakteryjne, które prowadzi do powstawania pęcherzy i strupów. Choroby wirusowe, takie jak opryszczka czy wirusowe brodawki, także mogą prowadzić do infekcji skórnych. W przypadku poważniejszych infekcji może wystąpić cellulitis, które jest głębszym zakażeniem tkanki łącznej, wymagającym szybkiej interwencji medycznej. Wszystkie te schorzenia mogą prowadzić do powikłań, jeśli nie zostaną odpowiednio leczone, dlatego ważne jest, aby w przypadku objawów infekcji skórnej skonsultować się z lekarzem. >>>
Stres
Z medycznego punktu widzenia stres to reakcja organizmu na różne czynniki stresogenne (fizyczne, emocjonalne, czy psychiczne), które zakłócają jego homeostazę. Stres uruchamia odpowiedź "walcz lub uciekaj", zwiększając poziom hormonów takich jak adrenalina i kortyzol, co może wpływać na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, immunologicznego, trawiennego oraz nerwowego. Długotrwały stres może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych, w tym nadciśnienia, chorób serca, zaburzeń psychicznych (np. depresji, lęku), a także osłabienia odporności. Zarządzanie stresem obejmuje techniki relaksacyjne, terapię, aktywność fizyczną i zdrowy styl życia. >>>

Stres może powodować również inne choroby, takie jak np.: Łuszczyca, biegunka, zapalenie języka, choroba Crohna, zespół jelita drażliwego, zaparcia, zawał mózgu, udar mózgu, angina, astma, nadciśnienie tętnicze, choroba Ménière’a, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, bezsenność, somnambulizm, choroba Parkinsona, migrena, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, schizofrenia, choroba Hashimoto, kandydoza, choroba niedokrwienna serca.
Substancje drażniące
Substancje drażniące to chemikalia, które mogą powodować podrażnienia tkanek, a ich działanie często prowadzi do stanów zapalnych. Te substancje mogą występować w różnych formach, takich jak gazy, opary, ciecze czy pyły, i są powszechnie spotykane w przemyśle, gospodarstwie domowym oraz w środowisku. Działanie drażniące może prowadzić do wielu chorób i schorzeń. Na przykład, wdychanie substancji drażniących, takich jak amoniak czy chlor, może prowadzić do problemów z układem oddechowym, w tym astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz zapalenia oskrzeli. Kontakt ze skórą drażniącymi chemikaliami, takimi jak kwasy czy zasady, może skutkować dermatologicznymi problemami, takimi jak zapalenie skóry, oparzenia chemiczne czy alergiczne reakcje skórne. Substancje drażniące mogą również wpływać na oczy, powodując podrażnienia, zaczerwienienia, a w cięższych przypadkach uszkodzenia wzroku. W przypadku spożycia drażniących substancji, takich jak niektóre chemikalia przemysłowe, może dojść do uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, co prowadzi do bólu brzucha, nudności czy wymiotów. W związku z tym, kontakt z substancjami drażniącymi wymaga ostrożności, a ich narażenie powinno być ograniczone, aby zapobiec poważnym problemom zdrowotnym. >>>
Suche powietrze
Suche powietrze to stan, w którym wilgotność powietrza jest znacznie poniżej optymalnego poziomu, co może występować szczególnie w pomieszczeniach ogrzewanych zimą lub w klimatyzowanych latem. Niska wilgotność wpływa negatywnie na komfort życia i zdrowie. Jednym z najczęstszych problemów związanych z suchym powietrzem jest podrażnienie błon śluzowych dróg oddechowych, co może prowadzić do objawów takich jak kaszel, suchość w gardle i trudności w oddychaniu. Osoby cierpiące na astmę lub inne choroby płuc mogą szczególnie odczuwać nasilenie objawów w takich warunkach. Dodatkowo, suche powietrze może powodować problemy skórne, takie jak suchość, łuszczenie się oraz podrażnienia. W skrajnych przypadkach może prowadzić do egzemy lub innych schorzeń dermatologicznych. Wzmożona suchość powietrza wpływa również na oczy, powodując ich podrażnienie, uczucie piasku w oczach oraz nasilenie objawów zespołu suchego oka. Wreszcie, w warunkach niskiej wilgotności łatwiej o rozprzestrzenianie się niektórych wirusów, co może skutkować zwiększoną liczbą infekcji, takich jak przeziębienia czy grypa. Z tego powodu kontrolowanie poziomu wilgotności w pomieszczeniach jest istotne dla utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia. >>>

Suche powietrze może powodować również inne choroby, takie jak np.: ostre zapalenie krtani, zapalenie spojówek.

Stosowane leczenie*

(Z)-doksepina
(Z)-doksepina, często nazywana po prostu doksepiną, to trójpierścieniowy lek przeciwdepresyjny stosowany głównie w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych oraz niektórych postaci bezsenności. Jest również stosowana miejscowo w leczeniu świądu związanego z różnymi schorzeniami skóry. Oznaczenie "(Z)" odnosi się do specyficznej konfiguracji izomeru geometrycznego, choć w praktyce często nie rozróżnia się izomerów w standardowym opisie leku. >>>

(Z)-doksepina stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: bezsenność.
Abrocitinib
Abrocitinib to doustny lek stosowany w leczeniu umiarkowanego do ciężkiego atopowego zapalenia skóry (AZS) u dorosłych pacjentów, którzy nie reagują odpowiednio na konwencjonalne terapie lub nie mogą ich stosować. >>>
Alimemazyna
Alimemazyna, znana również jako trimeprazyna, jest lekiem należącym do grupy fenotiazyn, stosowanym głównie jako lek przeciwhistaminowy i uspokajający. Jest używana do łagodzenia objawów alergii, takich jak świąd i pokrzywka, a także w niektórych przypadkach jako środek uspokajający i przeciwlękowy. Alimemazyna działa jako antagonista receptorów histaminowych H1, co powoduje zmniejszenie działania histaminy - substancji chemicznej uwalnianej przez komórki układu odpornościowego w odpowiedzi na alergeny. Dzięki temu łagodzi objawy alergii, takie jak świąd, zaczerwienienie i obrzęk. Ponadto, alimemazyna ma właściwości uspokajające, co jest wynikiem jej działania na receptory w ośrodkowym układzie nerwowym. >>>
Betametazon
Betametazon jest syntetycznym glikokortykosteroidem o silnym działaniu przeciwzapalnym, immunosupresyjnym i przeciwalergicznym. Jest stosowany w leczeniu różnych stanów zapalnych i autoimmunologicznych, a także w alergiach. Może być stosowany miejscowo (na skórę), doustnie, dożylnie lub domięśniowo, w zależności od potrzeb terapeutycznych. Betametazon działa poprzez hamowanie syntezy mediatorów stanu zapalnego, takich jak prostaglandyny i leukotrieny, oraz poprzez zmniejszenie przepuszczalności naczyń krwionośnych. Działa także immunosupresyjnie, hamując aktywność układu immunologicznego, co pomaga w kontrolowaniu reakcji alergicznych i autoimmunologicznych. >>>

Betametazon stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: Łojotokowe zapalenie skóry, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, astma, stwardnienie rozsiane.
Desonid
Desonid to syntetyczny glikokortykosteroid stosowany miejscowo na skórę w celu leczenia stanów zapalnych i swędzenia wywołanego różnymi chorobami dermatologicznymi. Jest to lek o słabym do umiarkowanego działaniu przeciwzapalnym, który jest często stosowany w leczeniu takich schorzeń jak egzema, łuszczyca, zapalenie skóry oraz alergiczne reakcje skórne. >>>

Desonid stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: Łojotokowe zapalenie skóry, Łuszczyca.
Fluocinolina
Fluocinolina to silny glikokortykosteroid stosowany miejscowo w leczeniu różnych stanów zapalnych skóry. Ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i zwężające naczynia krwionośne. Jest stosowana w leczeniu takich schorzeń jak egzema, łuszczyca, zapalenie skóry oraz różne reakcje alergiczne na skórze. >>>
Metdilazina
Metdilazina (metdilazine) to lek przeciwhistaminowy stosowany głównie w leczeniu objawów alergicznych, takich jak katar sienny, zapalenie spojówek, pokrzywka i inne reakcje alergiczne. Metdilazina działa jako antagonista receptorów histaminowych H1, co oznacza, że blokuje działanie histaminy – substancji chemicznej uwalnianej przez komórki układu odpornościowego w odpowiedzi na alergen. >>>
Pimekrolimus
Pimekrolimus to lek stosowany miejscowo w leczeniu zapalenia skóry, zwłaszcza w łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry (AZS), które jest przewlekłą chorobą zapalną skóry. Jest to immunomodulator, który działa poprzez hamowanie aktywności komórek układu odpornościowego w skórze, co pomaga w zmniejszeniu stanu zapalnego i objawów AZS. >>>
Takrolimus
Takrolimus – organiczny związek chemiczny, lek z grupy inhibitorów kalcyneuryny, makrolidów o działaniu immunosupresyjnym o nie do końca wyjaśnionym mechanizmie działania. >>>

Takrolimus stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, miastenia, zapalenie spojówek.
Triprolidyna
Triprolidyna to lek przeciwhistaminowy, który był stosowany w przeszłości w leczeniu objawów alergicznych, takich jak katar sienny, alergiczny nieżyt nosa, oraz zapalenie spojówek. Działa poprzez blokowanie receptorów histaminowych H1, co zmniejsza efekty histaminy w organizmie i łagodzi objawy alergiczne. >>>