Błonica

Co to jest błonica?

Błonica jest zakażeniem wywoływanym przez bakterię Corynebacterium diphtheriae. Większość zakażeń przebiega bezobjawowo lub ma łagodny przebieg kliniczny, ale w niektórych epidemiach ponad 10% osób, u których zdiagnozowano chorobę, może umrzeć. Oznaki i objawy mogą być różne, od łagodnych do ciężkich i zwykle zaczynają się od dwóch do pięciu dni po ekspozycji.[1] Objawy często pojawiają się dość stopniowo, zaczynając od bólu gardła i gorączki. W ciężkich przypadkach w gardle pojawia się szara lub biała plama. Szyja może puchnąć częściowo z powodu powiększonych węzłów chłonnych. Istnieje również forma błonicy, która obejmuje skórę, oczy lub narządy płciowe. Powikłania mogą obejmować zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerwów, problemy z nerkami i problemy z krwawieniem z powodu niskiego poziomu płytek krwi. Zapalenie mięśnia sercowego może skutkować nieprawidłowym rytmem serca, a zapalenie nerwów – paraliżem.

Błonica według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja błonicy

ICD-10: A36
ICD-10-CM: A36
ICD-10-CM: A36.1
ICD-10-CM: A36.2
ICD-10-CM: A36.8
ICD-10-CM: A36.3
ICD-10-CM: A36.0
ICD-10-CM: A36.9
ICD-11: 508032285
ICD-9: 032
ICD-9-CM: 032
ICD-9-CM: 032.9

Możliwe objawy błonicy

• Angina

  Angina (łac. angina, zapalenie gardła) – w najczęstszym rozumieniu ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła, wywołane przez bakterie paciorkowce β-hemolizujące z grupy A. Jest chorobą zakaźną przenoszoną drogą kropelkową. >>>

  Angina to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: mononukleoza zakaźna, szkarlatyna, listerioza.

• Ból gardła

  Większość bólów gardła jest spowodowana przez wirusy, na które antybiotyki nie są pomocne. Wykazano silny związek między nadużywaniem antybiotyków a antybiotykoopornością. >>>

  Ból gardła to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, ostre zapalenie gardła, angina, ostre zapalenie krtani, bezdech senny, gorączka Lassa, choroba marburska, aIDS, wenezuelska gorączka krwotoczna, ornitoza, szkarlatyna, tularemia, ospa małpia, różyczka.

• Gorączka

  Gorączka jest definiowana jako temperatura powyżej normalnego zakresu z powodu wzrostu temperatury ustalonej przez organizm. Nie ma jednej uzgodnionej górnej granicy dla normalnej temperatury, przy czym źródła używają wartości pomiędzy 37,2 a 38,3 °C u ludzi. Wzrost temperatury ustalonej wyzwala zwiększone skurcze mięśni i powoduje uczucie zimna lub dreszcze. Powoduje to większą produkcję ciepła i wysiłki w celu zachowania ciepła Rzadko gorączka może wywołać drgawki gorączkowe, przy czym jest to bardziej powszechne u małych dzieci. Gorączki zazwyczaj nie przekraczają 41 do 42 °C. >>>

  Gorączka to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: zapalenie pęcherzyka żółciowego, ostre zapalenie trzustki, rumień guzowaty, reaktywne zapalenie stawów, choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba uchyłkowa jelit, biegunka, przetoka okołoodbytnicza, ostre zapalenie gardła, angina, ostre zapalenie krtani, grypa, zapalenie płuc, ostre zapalenie oskrzeli, przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych, gorączka reumatyczna, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, chłoniak Hodgkina, ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniak grudkowy, chłoniak Burkitta, rak nerki, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, rak kości, mięsak Kaposiego, toksokaroza, mielofibroza, malaria, leiszmanioza, klonorchoza, fascjoloza, anisakioza, Świnka, mononukleoza zakaźna, histoplazmoza, aspergiloza, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna, półpasiec, rumień nagły, wirusowe zapalenie wątroby typu E, aIDS, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna.

• Neuropatia

  Neuropatia obwodowa, często skracana do neuropatii, jest ogólnym terminem opisującym chorobę dotykającą nerwy obwodowe, czyli nerwy znajdujące się poza mózgiem i rdzeniem kręgowym. Uszkodzenie nerwów obwodowych może upośledzać czucie, ruch, gruczoły lub funkcje narządów w zależności od tego, które nerwy są dotknięte; innymi słowy, neuropatia dotykająca nerwów ruchowych, czuciowych lub autonomicznych powoduje różne objawy. Jednocześnie może być dotknięty więcej niż jeden rodzaj nerwu. >>>

  Neuropatia to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: stwardnienie rozsiane, choroba Refsuma, aIDS.

• Niewydolność serca

  Niewydolność serca (HF), znana również jako zastoinowa niewydolność serca (CHF), to zespół objawów spowodowany upośledzeniem funkcji serca w zakresie pompowania krwi. Objawy powszechnie obejmują duszność, nadmierne zmęczenie i obrzęk nóg. Może to powodować duszność podczas ćwiczeń lub w pozycji leżącej, a także budzić osobę w nocy. W szczególności ból w klatce piersiowej, w tym dławica piersiowa, nie jest zwykle spowodowany niewydolnością serca, ale może wystąpić, jeśli niewydolność serca jest spowodowana zawałem serca. Ciężkość niewydolności serca mierzy się nasileniem objawów podczas ćwiczeń. >>>

  Niewydolność serca to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: kardiomiopatia przerostowa, mukowiscydoza, alkaptonuria, talasemia, gorączka Lassa.

• Opuchlizna

  Obrzęk to gromadzenie się płynu w tkankach ciała. Najczęściej nogi lub ramiona są dotknięte. Objawy mogą obejmować skórę i sztywność stawów >>>

  Opuchlizna to również możliwy objaw innych chorób, takich jak np.: toczeń rumieniowaty, dna moczanowa, fasciolopsoza, gnatostomoza, Śpiączka afrykańska, Świnka, Żółta gorączka, gorączka okopowa, wąglik.

• Pseudomembrana

  Pseudomembrana rozwija się w wyniku zapalenia z wytworzeniem wysięku bogatego w fibrynę i resztki komórkowe (martwe komórki lub części tkanek). W przeciwieństwie do błony, pseudomembrana nie ma uporządkowanej struktury drobnotkankowej. >>>

Sposoby zarażenia i przenoszenia choroby

• Przenoszenie drogą powietrzną

  Przenoszenie chorób drogą powietrzną to jedna z najczęstszych metod transmisji patogenów, takich jak wirusy i bakterie. Odbywa się to głównie poprzez drobne krople wydobywające się z dróg oddechowych osoby zakażonej podczas kaszlu, kichania lub mówienia. Te mikroskopijne krople mogą unosić się w powietrzu i być wdychane przez innych ludzi, co prowadzi do zakażeń. Choroby przenoszone drogą powietrzną obejmują takie schorzenia jak grypa, przeziębienie, a także bardziej poważne infekcje, jak odra czy COVID-19. W przypadku wirusów, okres inkubacji może być krótki, co sprawia, że zarażone osoby mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, że są nosicielami patogenów, a tym samym nie świadomie rozpowszechniają je w swoim otoczeniu. Aby ograniczyć przenoszenie chorób drogą powietrzną, zaleca się stosowanie maseczek, utrzymywanie odpowiedniej higieny rąk oraz przestrzeganie dystansu społecznego, szczególnie w zamkniętych i zatłoczonych pomieszczeniach. Wietrzenie pomieszczeń i unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi również stanowią kluczowe środki zapobiegawcze. Zrozumienie mechanizmów przenoszenia chorób drogą powietrzną jest istotne dla opracowywania skutecznych strategii kontroli epidemii oraz ochrony zdrowia publicznego. Edukacja społeczeństwa w tym zakresie może znacznie przyczynić się do zmniejszenia liczby zakażeń i ochrony najbardziej narażonych grup ludzi. >>>

  Przenoszenie drogą powietrzną dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, leiszmanioza, Świnka, mononukleoza zakaźna, opryszczka, rumień zakaźny, ornitoza, gorączka Q, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, promienica, krztusiec, listerioza, tularemia, wąglik, bruceloza, gruźlica, dżuma, ospa małpia, odra.

• Zakażenie kropelkowe

  Zakażenie kropelkowe – droga szerzenia się chorób zakaźnych, w której infekcja przenosi się od osobnika (np. człowieka) chorego (lub nosiciela) na zdrowego, w wyniku rozpryskiwania w powietrzu śliny oraz wydzieliny pochodzącej z jamy nosowej. >>>

  Zakażenie kropelkowe dotyczy również innych chorób, takich jak np.: przeziębienie, grypa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mięsak Kaposiego, Świnka, ospa wietrzna, krztusiec, szkarlatyna, ospa małpia, różyczka.

Możliwe przyczyny błonicy

• Maczugowiec błonicy

  Corynebacterium diphtheriae jest bakterią chorobotwórczą, która wywołuje błonicę. Znana jest również jako pałeczka Klebsa-Löfflera, ponieważ została odkryta w 1884 roku przez niemieckich bakteriologów Edwina Klebsa (1834-1912) i Friedricha Löfflera (1852-1915). Bakterie są nieszkodliwe, chyba że zostaną zainfekowane przez bakteriofaga, który przenosi gen dający początek toksynie. Toksyna ta wywołuje chorobę. >>>

Badania rozpoznające

• Badanie fizykalne

  W badaniu fizycznym, badaniu lekarskim lub badaniu klinicznym lekarz bada pacjenta pod kątem ewentualnych oznak lub objawów choroby. Zazwyczaj składa się ono z serii pytań dotyczących historii choroby pacjenta, po których następuje badanie na podstawie zgłoszonych objawów. >>>

  Badanie fizykalne to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: przepuklina pępowinowa, zespół jelita drażliwego, angina, grypa, zwężenie zastawki aortalnej, gorączka reumatyczna, anoreksja, migrena, mukowiscydoza, chłoniak Hodgkina, chłoniak grudkowy, sarkoidoza, rak nerki, mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy, rak tarczycy, rak odbytu, rak wątrobowokomórkowy, rak kości, mięsak Kaposiego, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, leiszmanioza, mononukleoza zakaźna, pappataci, Żółta gorączka, argentyńska gorączka krwotoczna, gorączka Lassa, gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, omska gorączka krwotoczna, choroba lasu Kyasanur, choroba marburska, gorączka krwotoczna Ebola, ospa wietrzna, krowianka, mięczak zakaźny, rumień zakaźny, limfocytarne zapalenie splotu naczyniówkowego i opon mózgowych, pinta, borelioza, ornitoza, tyfus plamisty, choroba Heinego-Medina, zapalenia mózgu doliny Murray, malinica, wrzód weneryczny, nokardioza, gorączka okopowa, róża, gorączka plamicowa brazylijska, tężec.

• Kultura mikroorganizmów

  Hodowla mikrobiologiczna, inaczej kultura bakteryjna, to metoda namnażania organizmów drobnoustrojów poprzez umożliwienie im rozmnażania się we wcześniej ustalonym podłożu hodowlanym w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Hodowle mikroorganizmów są podstawową i bazową metodą diagnostyczną stosowaną jako narzędzie badawcze w biologii molekularnej. >>>

  Kultura mikroorganizmów to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wrzód weneryczny, rzeżączka, nokardioza, legionelloza, gorączka plamicowa brazylijska, tężec, jersinioza, listerioza, wąglik, bruceloza, nosacizna, melioidoza, tularemia, dżuma, cholera, salmonelloza, dur brzuszny.

• Test Eleka

  Test Eleka – test pozwalający wykryć zjadliwość szczepu maczugowca błonicy (Corynebacterium diphtheriae) przez sprawdzenie obecności toksyny błoniczej. Polega na nałożeniu paska bibuły nasączonego przeciwciałami przeciw toksynie błoniczej bezpośrednio na pożywkę z bakteriami. Obecność toksyny wywoła powstanie linii precypitacyjnej. >>>

Sposoby leczenia błonicy*

• antybiotyk
• tracheotomia
• antytoksyna

* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Stosowane leczenie*

• Ampicylina

  Ampicylina jest antybiotykiem stosowanym w celu zapobiegania i leczenia wielu zakażeń bakteryjnych, takich jak zakażenia dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych, zapalenie opon mózgowych, salmonelloza i zapalenie wsierdzia. Może być również stosowana w celu zapobiegania zakażeniom paciorkowcem grupy B u noworodków. Stosuje się ją doustnie, we wstrzyknięciu do mięśnia lub dożylnie. Częste działania niepożądane obejmują wysypkę, nudności i biegunkę. Nie powinna być stosowana u osób uczulonych na penicyliny. Poważne działania niepożądane mogą obejmować zapalenie jelita grubego wywołane przez Clostridium difficile lub anafilaksję. Chociaż można ją stosować u osób z problemami z nerkami, może być konieczne zmniejszenie dawki. Jej stosowanie w czasie ciąży i karmienia piersią wydaje się być ogólnie bezpieczne. >>>

  Ampicylina stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: rzeżączka, róża, gorączka plamicowa brazylijska, promienica, listerioza, nosacizna, dur brzuszny.

• Azytromycyna

  Azytromycyna jest lekiem z grupy antybiotyków stosowanym w leczeniu wielu zakażeń bakteryjnych. Obejmuje to zapalenie ucha środkowego, anginę, zapalenie płuc, biegunkę podróżnych i niektóre inne zakażenia jelitowe. Wraz z innymi lekami może być również stosowany w przypadku malarii. Może być przyjmowany doustnie lub dożylnie w dawkach raz na dobę. >>>

  Azytromycyna stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, zapalenie płuc, pinta, borelioza, ornitoza, gorączka Q, malinica, wrzód weneryczny, kiła, gorączka okopowa, róża, legionelloza, trąd, listerioza, izosporoza, kryptosporydioza, ziarniniak pachwinowy, dur brzuszny.

• Benzylopenicylina

  Benzylopenicylina (penicylina krystaliczna, penicylina G) – organiczny związek chemiczny z grupy penicylin, antybiotyk β-laktamowy wytwarzany przez pędzlaki Penicillium chrysogenum (syn. Penicillium notatum) wrażliwy na β-laktamazy. >>>

  Benzylopenicylina stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: pinta, malinica, rzeżączka, kiła, róża, promienica, różyca, leptospiroza.

• Klarytromycyna

  Klarytromycyna – organiczny związek chemiczny, antybiotyk z grupy antybiotyków makrolidowych, którego mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy białka w komórce bakterii. >>>

  Klarytromycyna stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: zapalenie płuc, ostre zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, ostre zapalenie gardła, angina, róża, trąd.

• Penicylina

  Penicyliny (P, PCN lub PEN) są grupą antybiotyków pierwotnie otrzymywanych z pleśni Penicillium, głównie P. chrysogenum i P. rubens. Większość penicylin w użyciu klinicznym jest syntetyzowana przez P. chrysogenum przy użyciu fermentacji w głębokim zbiorniku, a następnie oczyszczana. Odkryto wiele naturalnych penicylin, ale tylko dwa oczyszczone związki są w użyciu klinicznym: penicylina G (stosowanie domięśniowe lub dożylne) i penicylina V (podawana doustnie). Penicyliny były jednymi z pierwszych leków skutecznych w walce z wieloma zakażeniami bakteryjnymi wywołanymi przez gronkowce i paciorkowce. Należą do antybiotyków β-laktamowych. Są one do dziś szeroko stosowane w różnych infekcjach bakteryjnych, choć wiele rodzajów bakterii rozwinęło oporność po ich szerokim stosowaniu. Około 10% osób zgłasza, że jest uczulonych na penicylinę; jednak do 90% tej grupy może nie być w rzeczywistości uczulona. Poważne alergie występują tylko u około 0,03%. >>>

  Penicylina stosuje się również w leczeniu innych chorób, takich jak np.: szkarlatyna.

• Tylozyna

  Tylozyna jest antybiotykiem makrolidowym i bakteriostatycznym dodatkiem paszowym stosowanym w medycynie weterynaryjnej. Posiada szerokie spektrum działania wobec organizmów Gram-dodatnich i ograniczonego zakresu organizmów Gram-ujemnych. Występuje naturalnie jako produkt fermentacji Streptomyces fradiae. Tylozyna jest stosowana w medycynie weterynaryjnej w leczeniu infekcji bakteryjnych u szerokiego zakresu gatunków i ma wysoki margines bezpieczeństwa. Była również stosowana jako środek stymulujący wzrost u niektórych gatunków oraz jako leczenie zapalenia jelita grubego u zwierząt towarzyszących. >>>


* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Błonica - do jakiego lekarza się udać?

• Choroby zakaźne

  Choroby zakaźne to specjalizacja lekarska zajmująca się diagnostyką i leczeniem zakażeń. Praktyka specjalisty w zakresie chorób zakaźnych polega na zarządzaniu zakażeniami szpitalnymi (nabytymi w trakcie opieki zdrowotnej) lub zakażeniami nabytymi w społeczności i jest historycznie związana z higieną, epidemiologią, mikrobiologią kliniczną, medycyną podróży i medycyną tropikalną. >>>

  Choroby zakaźne to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: biegunka, przeziębienie, angina, grypa, zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, schistosomatoza, klonorchoza, fascjoloza, fasciolopsoza, anisakioza, toksokaroza, gnatostomoza, tungoza, muszyca, malaria, leiszmanioza, Śpiączka afrykańska, choroba Chagasa, kokcydioidomikoza, histoplazmoza, parakokcydioidomikoza, sporotrychoza, aspergiloza, kryptokokoza, mukormykoza, stopa madurska, Świnka, lobomykoza, mononukleoza zakaźna, rinosporydioza, nagminna pleurodynia, alleszerioza, grzybica skóry, geotrychoza, Łupież pstry, grzybica czarna, piedra biała, piedra czarna, krowianka, mięczak zakaźny, rumień nagły, rumień zakaźny, pappataci, wirusowe zapalenie wątroby typu B, Żółta gorączka, wirusowe zapalenie wątroby typu C, argentyńska gorączka krwotoczna, wirusowe zapalenie wątroby typu E.

• Medycyna rodzinna

  Medycyna rodzinna to dziedzina medycyny skoncentrowana na zapewnieniu kompleksowej opieki zdrowotnej całym rodzinom, bez względu na wiek, płeć czy stan zdrowia. Lekarze rodzinni oferują wszechstronną opiekę, obejmującą leczenie zarówno chorób przewlekłych, jak cukrzyca czy nadciśnienie, jak i ostrych problemów zdrowotnych. Kładą także duży nacisk na profilaktykę, przeprowadzając badania przesiewowe, doradzając w kwestiach zdrowego stylu życia oraz szczepień. W medycynie rodzinnej istotna jest długotrwała relacja między lekarzem a pacjentem, co pozwala na lepsze zrozumienie ich potrzeb zdrowotnych i rodzinnych. Lekarze rodzinni pełnią rolę koordynatorów opieki, współpracując z innymi specjalistami i służbami zdrowia w celu zapewnienia skutecznego leczenia oraz pomocy w poruszaniu się po systemie opieki zdrowotnej. Podejście holistyczne w medycynie rodzinnej traktuje pacjentów jako całość, uwzględniając kontekst ich życia, stylu życia i sytuacji rodzinnej, co umożliwia bardziej zindywidualizowane leczenie. Lekarze rodzinni przechodzą szerokie szkolenie w zakresie różnych dziedzin medycyny, co pozwala im skutecznie diagnozować i leczyć różnorodne schorzenia oraz zapewniać opiekę zdrowotną w różnych grupach wiekowych. >>>

  Medycyna rodzinna to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: biegunka, grypa, hipotensja, przeziębienie, angina, nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, wypadanie płatka zastawki mitralnej, kardiomiopatia rozstrzeniowa, kardiomiopatia przerostowa, kardiomiopatia restrykcyjna, arytmogenna kardiomiopatia prawej komory, niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, cukrzyca typu 2, otyłość, niedokrwistość, choroba von Willebranda, mononukleoza zakaźna, nagminna pleurodynia, aIDS, gruźlica, toksoplazmoza.

• Pediatria

  Pediatria jest gałęzią medycyny, która obejmuje opiekę medyczną niemowląt, dzieci, młodzieży i młodych dorosłych. W Europie pediatria obejmuje wielu młodych ludzi do 18 roku życia. Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca, aby ludzie szukali opieki pediatrycznej do 21 roku życia, ale niektórzy podspecjaliści pediatryczni kontynuują opiekę nad dorosłymi do 25 roku życia. Światowe granice wiekowe pediatrii z roku na rok mają tendencję wzrostową. Słowo pediatria i jego kognaty oznaczają "uzdrowiciel dzieci", pochodzące od dwóch greckich słów: παῖς (pais "dziecko") i ἰατρός (iatros "lekarz, uzdrowiciel"). Pediatrzy pracują w klinikach, ośrodkach badawczych, na uniwersytetach, w szpitalach ogólnych i dziecięcych, w tym w tych, które praktykują podspecjalizacje pediatryczne. >>>

  Pediatria to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: liszajec, atopowe zapalenie skóry, przepuklina pępowinowa, zaparcia, biegunka, ostre zapalenie gardła, gorączka reumatyczna, dystrofia mięśniowa Duchenne’a, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, padaczka, choroba Pompego, choroba Coriego, choroba Hersa, zespół Fanconiego-Bickela, zespół Hurler, zespół Huntera, zespół Sanfilippo, zespół Lescha-Nyhana, choroba Menkesa, mukowiscydoza, wrodzony zespół niedoboru jodu, cukrzyca typu 1, niedoczynność przytarczyc, tyrozynemia, albinizm, choroba syropu klonowego, ostra białaczka limfoblastyczna, hemofilia, skaza krwotoczna, methemoglobinemia, zespół Wiskotta-Aldricha, zespół delecji 22q11.2, siatkówczak, rak splotu naczyniastego, talasemia, Świnka, ospa wietrzna, rumień nagły, rumień zakaźny, kiła wrodzona, zespół wstrząsu toksycznego, szkarlatyna, krztusiec, odra, toksoplazmoza, owsica, różyczka.

Bibliografia:

• Identyfikator z baz danych dotyczących genomów, ścieżek enzymatycznych i biologicznych substancji chemicznych (ENG)
• Błonica w bazie U.S. National Library of Medicine (ENG)
• Błonica na stronach brytyjskiego NHS (ENG)
• Błonica na stronach Medscape (ENG)
• Błonica w bazie danych amerykańskiego National Cancer Institute (ENG)
• Błonica w bazie schorzeń Diseases Database (ENG)
• Błonica w bazie rzadkich i genetycznych chorób GARD amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (ENG)