Zaćma

Co to jest zaćma?

Zaćma to schorzenie oczu, które polega na zmętnieniu soczewki, co prowadzi do pogorszenia jakości widzenia. Soczewka jest przezroczystą strukturą wewnątrz oka, która odpowiada za skupianie światła na siatkówce. W wyniku zaćmy, światło nie przechodzi prawidłowo przez soczewkę, co powoduje, że obraz staje się nieostry, zamazany, a także może pojawić się uczucie olśnienia lub podwójnego widzenia.

Choroba może rozwijać się stopniowo, a jej postęp jest często niezauważalny na początku. W wielu przypadkach pacjenci nie zdają sobie sprawy z pogarszającego się widzenia, aż do momentu, gdy codzienne czynności, takie jak czytanie czy prowadzenie samochodu, stają się trudne. Zaćma może występować w różnym wieku, jednak najczęściej dotyka osób starszych. Istnieją również inne czynniki ryzyka, takie jak urazy oka, długoterminowe stosowanie niektórych leków, a także choroby ogólnoustrojowe, jak cukrzyca.

W kontekście leczenia, zaćma jest schorzeniem, które można skutecznie leczyć. Jedyną metodą, która przynosi trwałe rezultaty, jest operacja usunięcia zmętniałej soczewki i zastąpienie jej sztuczną soczewką. Operacja ta jest powszechnie wykonywana i ma wysoką skuteczność. Szanse na wyleczenie są bardzo wysokie, a większość pacjentów po zabiegu odzyskuje dobrą jakość widzenia. Warto jednak pamiętać, że jak każda operacja, również ta niesie ze sobą pewne ryzyko powikłań, dlatego ważne jest, aby pacjenci konsultowali się z lekarzem specjalistą i podejmowali decyzje na podstawie rzetelnych informacji.

Podsumowując, zaćma jest schorzeniem, które można skutecznie leczyć, a odpowiednia interwencja chirurgiczna może przywrócić pacjentom wyraźne widzenie i poprawić jakość życia.

Zaćma według naukowych faktów medycznych. Opieramy się tylko na źródłach medycznych, poniższe dane pochodzą ze sprawdzonych baz medycznych. Gorąco odradzamy powierzanie swojego zdrowia szarlatanom i niesprawdzonym źródłom.

Klasyfikacja zaćmy

ICD-10-CM: H26

Możliwe objawy zaćmy

• Diplopia

  Diplopia, znana również jako podwójne widzenie, to stan, w którym osoba widzi dwa obrazy jednego obiektu. Może występować w jednym lub obu oczach, a przyczyny tego schorzenia mogą być różnorodne. Diplopia może być spowodowana problemami z mięśniami oczu, nerwami lub układem nerwowym, a także urazami, chorobami układu wzrokowego, takimi jak zapalenie nerwu wzrokowego, czy schorzeniami ogólnoustrojowymi, jak cukrzyca. W przypadku diplopii monocularnej, podwójne widzenie występuje w jednym oku, co często wskazuje na problemy związane z soczewką lub rogówką. Natomiast diplopia binocularna, która występuje przy obu oczach, zazwyczaj wiąże się z zaburzeniami w koordynacji ruchów gałek ocznych. Leczenie diplopii zależy od jej przyczyny i może obejmować terapie takie jak okulary pryzmatyczne, leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach interwencje chirurgiczne. Ważne jest, aby przeprowadzić dokładną diagnostykę, aby ustalić źródło problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie. >>>

• Olśnienie

  Olśnienie, z medycznego punktu widzenia, to stan nagłego i intensywnego zrozumienia lub uświadomienia sobie czegoś, co wcześniej było niejasne lub trudne do pojęcia. Może być związane z różnymi procesami neurologicznymi, w tym z aktywnością mózgu, która prowadzi do wzrostu kreatywności lub innowacyjności. W kontekście neurologicznym olśnienie często wiąże się z aktywacją określonych obszarów mózgu, takich jak kora przedczołowa, która odpowiada za myślenie krytyczne i rozwiązywanie problemów. Zjawisko to może wystąpić w różnych sytuacjach, zarówno w codziennych zadaniach, jak i w kontekście naukowym czy artystycznym. Olśnienie może być również interpretowane jako chwila przełomowa, w której osoba znajduje rozwiązanie dla złożonego problemu lub odkrywa nowe spojrzenie na daną kwestię. W medycynie behawioralnej i psychologii, olśnienie może być związane z procesami terapeutycznymi, które pomagają pacjentom w zrozumieniu ich emocji i zachowań. Warto zauważyć, że olśnienie nie zawsze jest wynikiem świadomego myślenia. Może pojawić się w momentach relaksu, snu lub medytacji, kiedy umysł jest mniej skoncentrowany na konkretnych zadaniach. Takie zjawisko wskazuje na złożoność procesów poznawczych zachodzących w naszym mózgu. >>>

• Wada wzroku

  Wada wzroku to stan, w którym zdolność oka do prawidłowego widzenia jest upośledzona, co może prowadzić do niewłaściwego ogniskowania obrazu na siatkówce. Wady wzroku mogą być różnorodne i obejmują takie schorzenia jak krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm oraz prezbiopię. Krótkowzroczność, czyli myopia, występuje, gdy obraz skupia się przed siatkówką, co uniemożliwia wyraźne widzenie obiektów oddalonych. Dalekowzroczność, czyli hyperopia, ma miejsce, gdy obraz skupia się za siatkówką, co utrudnia widzenie bliskich obiektów. Astygmatyzm jest spowodowany nieregularnym kształtem rogówki lub soczewki, co prowadzi do zniekształcenia obrazu. Prezbiopia, z kolei, jest naturalnym procesem starzenia się oczu, który zazwyczaj pojawia się po 40. roku życia i objawia się trudnościami w czytaniu z bliska. Wady wzroku mogą być diagnozowane podczas badań okulistycznych, które obejmują testy ostrości wzroku, badania refrakcji oraz ocenę zdrowia oczu. Leczenie wad wzroku najczęściej polega na stosowaniu okularów, soczewek kontaktowych lub zabiegów chirurgicznych, takich jak laserowa korekcja wzroku. Wczesna diagnoza oraz odpowiednie leczenie są kluczowe dla zachowania dobrej jakości życia i uniknięcia dalszych problemów ze wzrokiem. >>>

Możliwe przyczyny zaćmy

• Bielactwo nabyte

  Bielactwo nabyte, znane również jako vitiligo, to choroba autoimmunologiczna, w której dochodzi do utraty melanocytów, komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny, pigmentu nadającego kolor skórze, włosom i oczom. Proces ten prowadzi do powstawania białych plam na skórze, które mogą występować w różnych miejscach ciała. Bielactwo nabyte ma różne formy, w tym segmentalne i niesegmentalne, a jego przyczyny są złożone, obejmujące czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe. Osoby z bielactwem nabytym mogą być bardziej narażone na rozwój innych chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto, cukrzyca typu 1 czy choroba Gravesa-Basedowa. Dodatkowo, bielactwo zwiększa ryzyko wystąpienia problemów dermatologicznych, takich jak zapalenie skóry, a także może prowadzić do problemów psychicznych związanych z widocznymi zmianami na skórze. W wyniku utraty pigmentu, skóra jest bardziej wrażliwa na działanie promieni słonecznych, co zwiększa ryzyko oparzeń słonecznych oraz nowotworów skóry. Leczenie bielactwa nabytego jest różnorodne i może obejmować terapie topikalne, fototerapię, a w niektórych przypadkach interwencje chirurgiczne. >>>

• Cukrzyca

  Cukrzyca może prowadzić do wielu powikłań, w tym uszkodzenia oczu (retinopatia), nerek (nefropatia) i nerwów (neuropatia). Zwiększa ryzyko chorób serca, udaru i chorób naczyń obwodowych. Może również powodować poważne problemy metaboliczne, jak kwasica ketonowa i hipoglikemia, oraz prowadzić do powikłań takich jak stopa cukrzycowa, co grozi infekcjami i amputacjami. >>>

  Cukrzyca może powodować również inne choroby, takie jak np.: kamica żółciowa, zapalenie płuc, zawał mózgu, udar mózgu, zawał mięśnia sercowego, choroba Alzheimera, rak wątrobowokomórkowy, mukormykoza, kandydoza, choroba niedokrwienna serca.

• Proces starzenia się

  Proces starzenia się to naturalny, biologiczny proces, który zachodzi w organizmach żywych, prowadząc do stopniowego spadku funkcji fizycznych i psychicznych. W miarę upływu lat, komórki i tkanki organizmu tracą zdolność do regeneracji, co może prowadzić do różnych chorób i schorzeń. Wśród najczęstszych chorób związanych z procesem starzenia się można wymienić choroby sercowo-naczyniowe, takie jak nadciśnienie tętnicze i miażdżyca, które są wynikiem gromadzenia się blaszek cholesterolowych oraz osłabienia ścian naczyń krwionośnych. Starzenie się wpływa również na układ kostno-stawowy, co może prowadzić do osteoporozy i choroby zwyrodnieniowej stawów, objawiających się bólem i ograniczeniem ruchomości. Ponadto, osoby starsze są bardziej narażone na zaburzenia neurologiczne, takie jak choroba Alzheimera czy inne formy demencji, które wpływają na pamięć i zdolności poznawcze. Problemy ze wzrokiem, takie jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej, są również powszechne wśród osób starszych. Wreszcie, proces starzenia się może wpływać na układ immunologiczny, co prowadzi do osłabienia odporności i zwiększonej podatności na infekcje. W miarę starzenia się organizmu, istotne staje się więc monitorowanie zdrowia i podejmowanie działań na rzecz jego utrzymania. >>>

• Różyczka

  Różyczka to wirusowa choroba zakaźna, wywoływana przez wirus różyczki, która najczęściej objawia się łagodną wysypką, gorączką oraz powiększeniem węzłów chłonnych. Zakażenie różyczką jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, ponieważ może prowadzić do poważnych wad wrodzonych u płodu, znanych jako zespół różyczki wrodzonej. W skład zespołu wchodzą m.in. wady serca, uszkodzenia oczu oraz zaburzenia słuchu. U dzieci różyczka zazwyczaj przebiega łagodnie, jednak u dorosłych może powodować bardziej nasilone objawy, takie jak bóle stawów czy gorączka. Różyczka jest również groźna w kontekście epidemiologicznym, ponieważ może prowadzić do licznych zakażeń wśród osób, które nie były szczepione. Właściwe szczepienia są kluczowe w zapobieganiu tej chorobie i jej poważnym konsekwencjom zdrowotnym. >>>

• Rybia łuska

  Rybia łuska, znana także jako ichthyosis, to grupa chorób skóry charakteryzujących się nadmiernym rogowaceniem naskórka, co prowadzi do pojawienia się suchych, łuszczących się plam na skórze. Może występować w różnych formach, od łagodnych po ciężkie, i często ma podłoże genetyczne. Choroby, które mogą być związane z rybią łuską, obejmują ichthyosis vulgaris, która jest najpowszechniejszą postacią, a także ichthyosis lamellosa, która jest cięższą formą. Inne poważne formy, jak ichthyosis follicularis czy X-linked ichthyosis, mogą być dziedziczne i związane z mutacjami genów. Rybia łuska może prowadzić do wielu problemów dermatologicznych, takich jak suchość skóry, swędzenie, a także zwiększone ryzyko infekcji skórnych. Dodatkowo, w niektórych przypadkach, towarzyszyć jej mogą problemy z układem oddechowym lub inne schorzenia ogólnoustrojowe. Właściwe leczenie i pielęgnacja skóry są kluczowe w zarządzaniu objawami rybiej łuski, a terapie mogą obejmować stosowanie nawilżaczy, keratolityków oraz środków złuszczających. >>>

• Ultrafiolet

  Ultrafiolet (UV) to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które znajduje się tuż poza widzialnym zakresem światła. Jest emitowane przez słońce oraz sztuczne źródła, takie jak lampy UV. Ekspozycja na promieniowanie UV ma zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki, jednak nadmierna ekspozycja może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Jednym z najczęstszych skutków ubocznych nadmiernej ekspozycji na UV jest oparzenie słoneczne, które objawia się zaczerwienieniem, bólem i łuszczeniem skóry. Długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów skóry, w tym czerniaka, który jest najbardziej agresywną formą. Ponadto, promieniowanie UV może prowadzić do przedwczesnego starzenia się skóry, pojawienia się zmarszczek, przebarwień oraz utraty elastyczności. Promieniowanie UV ma również negatywny wpływ na oczy. Może przyczyniać się do rozwoju zaćmy oraz innych problemów z widzeniem, takich jak degeneracja plamki żółtej. Ponadto, ekspozycja na UV może osłabiać układ odpornościowy, co sprawia, że organizm staje się bardziej podatny na infekcje i choroby. Dlatego ważne jest, aby chronić się przed nadmiernym działaniem promieniowania UV, stosując odpowiednie środki ochrony, takie jak filtry przeciwsłoneczne, odzież ochronną i okulary przeciwsłoneczne. >>>

Badania rozpoznające

• Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego

  Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego jest procedurą diagnostyczną, która mierzy ciśnienie płynu wewnątrz oka. Jest kluczowe w ocenie ryzyka i diagnozowania jaskry, choroby, która może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty wzroku. Podczas badania lekarz często używa tonometru, urządzenia, które delikatnie naciska na powierzchnię oka lub wykorzystuje różne metody pomiarowe, aby określić ciśnienie. Wyniki pomiaru pomagają w ustaleniu, czy ciśnienie jest w normie, czy też wymaga dalszej diagnostyki i leczenia. Badanie jest zazwyczaj bezbolesne i może być wykonane w gabinecie okulistycznym. Regularne kontrole ciśnienia wewnątrzgałkowego są zalecane, zwłaszcza dla osób z czynnikami ryzyka jaskry, takimi jak wiek, historia rodzinna czy inne schorzenia oczu. >>>

  Badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: jaskra.

• Badanie dna oka

  Badanie dna oka, znane również jako oftalmoskopia, to procedura diagnostyczna, która pozwala lekarzowi ocenić zdrowie wewnętrznych struktur oka, w tym siatkówki, naczyniówki oraz nerwu wzrokowego. W trakcie badania lekarz używa oftalmoskopu, specjalnego urządzenia, które oświetla i powiększa obraz dna oka, umożliwiając dokładną ocenę. Badanie to jest istotne w diagnostyce wielu schorzeń, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej. Dzięki oftalmoskopii można dostrzec wczesne zmiany patologiczne, co pozwala na szybsze wdrożenie leczenia i zapobieganie poważnym konsekwencjom zdrowotnym. Badanie dna oka jest zazwyczaj bezbolesne i nieinwazyjne, a jego wykonanie nie zajmuje dużo czasu. W wielu przypadkach jest częścią rutynowej kontroli wzroku lub oceny ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dobrze przeprowadzone badanie może dostarczyć cennych informacji o kondycji organizmu, dlatego jest zalecane regularne jego wykonywanie, zwłaszcza u osób z czynnikami ryzyka. >>>

  Badanie dna oka to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: jaskra, zapalenie nerwu wzrokowego.

• Badanie refrakcji

  Badanie refrakcji to procedura medyczna, której celem jest ocena zdolności wzrokowej pacjenta oraz określenie, czy ma on wada wzroku, a jeśli tak, to jaką. Podczas tego badania specjalista, zazwyczaj okulista, używa różnych narzędzi, takich jak autorefraktometr, foroptera oraz soczewki próbne, aby zmierzyć, jak światło załamuje się w oku. Pacjent zazwyczaj patrzy na różne litery lub symbole umieszczone na tablicy, a lekarz dokonuje pomiarów, zmieniając soczewki i pytając o jakość widzenia. Badanie refrakcji pozwala na określenie takich wad wzroku jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm, a także na dobranie odpowiednich okularów lub soczewek kontaktowych. Jest to kluczowy element w diagnostyce i leczeniu problemów ze wzrokiem, który pozwala na poprawę jakości życia pacjentów. >>>

• Badanie wzroku

  Badanie wzroku to kompleksowa ocena zdrowia oczu oraz jakości widzenia, przeprowadzana przez okulistę lub optometrystę. Podczas badania wzroku sprawdza się ostrość widzenia (czyli zdolność do widzenia wyraźnych obrazów na różnych odległościach), wykrywa wady refrakcji, takie jak krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm, oraz ocenia zdrowie oczu, badając struktury takie jak rogówka, soczewka, siatkówka i nerw wzrokowy. Badanie może obejmować również pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego w celu wykrycia jaskry. Regularne badania wzroku są istotne dla wczesnego wykrywania i leczenia schorzeń oczu oraz utrzymania dobrego widzenia. >>>

  Badanie wzroku to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: dystrofia miotoniczna.

• Ultrasonografia

  USG medyczne obejmuje techniki diagnostyczne (głównie obrazowe) wykorzystujące ultradźwięki, a także terapeutyczne zastosowania ultradźwięków. W diagnostyce służy do tworzenia obrazu wewnętrznych struktur ciała, takich jak ścięgna, mięśnie, stawy, naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne, do pomiaru niektórych cech (np. odległości i prędkości) lub do generowania informacyjnego dźwięku. Celem badania jest zwykle znalezienie źródła choroby lub wykluczenie patologii. Wykorzystanie ultradźwięków do tworzenia obrazów wizualnych w medycynie nazywane jest ultrasonografią medyczną lub po prostu sonografią. Praktyka badania kobiet w ciąży za pomocą ultradźwięków nazywana jest ultrasonografią położniczą i stanowiła wczesny etap rozwoju ultrasonografii klinicznej. >>>

  Ultrasonografia to badanie diagnozujące także w innych stanach chorobowych, jak np.: marskość wątroby, dna moczanowa, zapalenie wyrostka robaczkowego, przepuklina pępowinowa, tętniak, Żylaki przełyku, zatorowość płucna, krwotok śródmózgowy, choroba Wilsona, rak jajnika, rak prostaty, rak nerki, rak wątrobowokomórkowy, rak trzustki, rak piersi, schistosomatoza, fasciolopsoza, krowianka, leptospiroza, rak jądra, bąblowica.

Sposoby leczenia zaćmy*

• soczewka wewnątrzgałkowa
• okulary na zaćmę
• operacja zaćmy

* Nie stosuj żadnego z wymienionych lekarstw lub terapii bez konsultacji z lekarzem.

Zaćma - do jakiego lekarza się udać?

• Okulistyka

  Okulistyka to dział medycyny, który koncentruje się na diagnozowaniu, leczeniu i profilaktyce chorób oczu oraz zaburzeń widzenia. Okuliści zajmują się zarówno schorzeniami refrakcyjnymi, takimi jak krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm, jak i poważniejszymi chorobami, takimi jak jaskra, zaćma, retinopatia cukrzycowa czy zwyrodnienie plamki żółtej. W ramach swojej praktyki, okuliści przeprowadzają badania wzroku, wykonują różne procedury diagnostyczne, a także stosują leczenie farmakologiczne oraz chirurgiczne. Współpracują z innymi specjalistami medycznymi, aby zapewnić kompleksową opiekę pacjentom z chorobami współistniejącymi. Ponadto, okulistyka obejmuje również aspekt korekcji wzroku, w tym dobór okularów i soczewek kontaktowych. Edukacja pacjentów w zakresie zdrowia oczu i profilaktyki, a także prowadzenie badań naukowych w dziedzinie okulistyki, to również istotne elementy tej specjalizacji. Okulistyka jest zatem kluczowym obszarem medycyny, który ma na celu poprawę jakości życia pacjentów poprzez dbałość o zdrowie ich oczu i wzrok. >>>

  Okulistyka to dział medycyny zajmujący się również szeregiem innych chorób, takich jak np.: zespół Hornera, jęczmień, zapalenie gruczołu łzowego, skrzydlik, zapalenie twardówki, jaskra, zapalenie nerwu wzrokowego, albinizm, sarkoidoza, siatkówczak, zapalenie spojówek.

Bibliografia:

• Identyfikator z baz danych dotyczących genomów, ścieżek enzymatycznych i biologicznych substancji chemicznych (ENG)
• Zaćma w bazie U.S. National Library of Medicine (ENG)
• Zaćma na stronach Medscape (ENG)
• Zaćma w bazie danych amerykańskiego National Cancer Institute (ENG)
• Zaćma w bazie schorzeń Diseases Database (ENG)